امین اله پورملکشاهی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایران
فرشید فتاح نیا - مدیر گروه علوم دامی دانشگاه ایلام
هوشنگ جعفری - استادیار بخش تحقیقات علوم دامی، مرکزتحقیقات وآموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان ایلام، سازمان تحقیقات،آموزش وترویج کشاورزی، ایران
آرش آذرفر - گروه علوم دامی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

سابقه و هدف: اسیدهای لینولئیک کونژوگه شامل مخلوطی از ایزومرهای اسید لینولئیک می باشد. افزودن مکمل اسید لینولئیک کونژوگه به جیره حیوانات نشخوارکننده بر متابولیسم بدن آنها اثر دارد. اسید لینولئیک کونژوگه فواید بیولوژیکی فراوانی از جمله کاهش ابقای چربی و افزایش گوشت لخم و بازدهی استفاده از خوراک در دام های مختلف دارد. از طرفی نشخوارکنندگان با سرعت رشد بالا به مقادیر کافی اسیدهای آمینه ضروری قابل دسترس در روده کوچک نیاز دارند. با توجه به این که اطلاعاتی در مورد پاسخ نشخوارکنندگان در حال رشد به اثر متقابل مکمل پروتئین غیر قابل تجزیه و اسید لینولئیک کونژوگه محافظت شده در شکمبه وجود ندارد، لذا این پژوهش با هدف مطالعه اثر متقابل سطح پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه و اسید لینولئیک کونژوگه محافظت شده در شکمبه بر عملکرد، جمعیت پروتوزوا و تولید گاز بزغاله های در حال رشد انجام شد. مواد و روش ها: از 32 راس بزغاله نر و ماده کردی با میانگین وزن بدن 08/1 ± 06/13 کیلوگرم و سن چهار ماه به صورت آزمایش فاکتوریل 2 × 2 در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی استفاده شد. دوره پرواربندی 100 روز بود که 20 روز آن برای عادت دهی بزغاله ها به شرایط آزمایش و جیره های غذایی اختصاص داده شد. دام های آزمایشی با جیره های غذایی کاملا مخلوط حاوی 15 درصد پروتئین خام و 4/2 مگاکالری انرژی قابل متابولیسم در کیلوگرم ماده خشک سه بار در روز تغذیه شدند. پروتئین غیرقابل تجزیه در شکمبه نمونه های مواد خوراکی با روش کیسه های نایلونی و با استفاده از دو راس قوچ دارای فیستولای شکمبه‎ای اندازه گیری شد. جیره های آزمایشی دارای دو سطح 25 و 35 درصد پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه با یا بدون 5/1 درصد اسید لینولئیک کونژوگه محافظت شده در شکمبه بود. مصرف خوراک، افزایش وزن روزانه، بازده استفاده از خوراک، جمعیت پروتوزوآ و فراسنجه های تولید گاز اندازه گیری شد. برای شمارش جمعیت و شناسایی گونه های پروتوزوآ، در روز 70 آزمایش نمونه های مایع شکمبه سه ساعت پس از مصرف وعده صبح جیره ها با استفاده از لوله مری جمع آوری شد. برای آزمون تولید گاز از مایع شکمبه دو راس قوچ دارای فیستولای شکمبه استفاده شد که در سطح نگهداری تغذیه شدند. نمونه مایع شکمبه قبل از خوراک نوبت صبح جمع آوری شد. یافته ها: نتایج نشان داد بزغاله های تغذیه شده با جیره حاوی 35 درصد پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه و مکمل اسید لینولئیک کونژوگه محافظت شده در شکمبه بیشترین افزایش وزن روزانه (72/112 گرم در روز) و بازده استفاده از خوراک (21/0) و کمترین ماده خشک مصرفی (72/564 گرم در روز) را داشتند. جمعیت کل پروتوزوآ مایع شکمبه بزغاله ها تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت. جیره حاوی 25 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه در شکمبه و بدون مکمل اسید لینولئیک کونژوگه محافظت شده در شکمبه دارای بیشترین تولید بالقوه گاز (76/497 میلی لیتر در گرم ماده آلی) و حداکثر میزان تولید گاز (80/11 میلی لیتر در گرم ماده آلی در ساعت) بود. جیره حاوی 35 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه در شکمبه و مکمل اسید لینولئیک کونژوگه محافظت شده در شکمبه دارای بیشترین نیمه عمر مجانب تولید گاز (69/35 ساعت) و کمترین زمان رسیدن به حداکثر گاز تولیدی (27/5 ساعت) بود. نتیجه گیری کلی: به طور کلی، تغذیه جیره حاوی 35 درصد پروتئین غیرقابل تجزیه در شکمبه و 5/1 درصد اسید لینولئیک کونژوگه محافظت شده در شکمبه باعث بهبود عملکرد بزغاله های در حال رشد شد.

اسید لینولئیک کونژوگه, عملکرد, پروتئین, پروتوزوآ