فریبا فریور - عضو هیات علمی گروه علوم دامی- دانشگاه گنبد کاووس
مهدی صداقت - دانش آموخته کارشناسی ارشد تغذیه دام- گروه علوم دامی- دانشگاه گنبد کاووس
فرزاد قنبری - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس
آشور محمد قره باش - دانشگاه گنبدکاووس

سابقه وهدف: بخش قابل توجهی از عملکرد حیوانات تحت تاثیر سطح مواد مغذی جیره می باشد و تعادل مواد مغذی نقش مهمی در تولید حیوانات مزرعه ای دارد. بررسی ‫های انجام شده روی تغذیه نشخوارکنندگان نشان دادند که جیره های حاوی سطوح بالای کنسانتره سرعت رشد را افزایش داده و سطح تولید حیوان را بالا می ‫برد. همچنین گزارش شده است که جیره های با سطوح بالای انرژی سبب بهبود ضریب تبدیل خوراک می شود. علیرغم اهمیت آن اطلاعات زیادی درباره پاسخ گوسفندان ایرانی، خصوصا نژادهای دنبه دار، به احتیاجات مواد مغذی برآورد شده توسط سیستم های تغذیه نوین موجود نیست. لذا هدف این پژوهش بررسی اثر دو تیمار غذایی با سطح انرژی توصیه شده در سیستم SRNS و 10 درصد بالاتر از آن بر عملکرد پرواری و فراسنجه‫های خونی در بره ‫های دو نژاد مختلف ایرانی (افشاری و زل) بوده است. مواد و روش ها: این پژوهش در قالب آزمایش فکتویل 2×2 (دو سطح انرژی جیره و دو نژاد زل و افشاری) با استفاده از 20 راس بره با میانگین وزنی به ترتیب 20 و 28 کیلوگرم برای بره ‫های زل و افشاری در یک دوره 70 روزه انجام گرفت. طی دوره آزمایش خوراک مصرفی و باقیمانده‫ی آن بصورت روزانه وزن ‫کشی شدند. همچنین بره‫ها در ابتدای دوره و سپس هر 14 روز وزن ‫کشی شدند. برای بررسی اثر تیمار بر فراسنجه‫ های خونی طی 4 نوبت (10، 30، 50 و 70 روزگی) از ورید وداجی بره‫ها نمونه‫های خون گرفته شد و به منظور تعیین غلظت تری گلیسرید، کلسترول، HDL و LDL مورد آنالیز قرار گرفتند. یافته ‫ها: بره های هر دو نژاد که از خوراک با سطح انرژی بالا تغذیه شده بودند، افزایش وزن بیشتری را نشان دادند. طبق نتایج حاصل، نژاد زل و افشاری در تیمار پر انرژی به ترتیب 24 و 34 گرم افزایش وزن روزانه ‫ی بیشتری را نسبت به گروه تغذیه شده با خوراک کم انرژی داشتند و این تفاوت در نژاد افشاری از نظر آماری معنی‫دار بود (05/0p<). همچنین ضریب تبدیل غذایی در بره‫های نژاد افشاری و زل تغذیه شده با تیمار کم‫انرژی به ترتیب 2/7 و 8/6 و در تیمار پرانرژی 5/6 و 9/5 بود که تفاوت بین آن‫ها از نظر آماری معنی‫دار بود. نتایج مربوط به آنالیز فراسنجه ‫های خونی نشان داد که افزایش میزان انرژی خوراک در بره های افشاری سبب افزایش معنی دار گلوکز و تری گلیسرید خون شد (05/0P<). غلظت کلسترول، LDL و HDL سرم خون در هر دو نژاد با افزایش انرژی جیره بصورت معنی‫دار کاهش یافت (05/0P<). نتیجه‫گیری: براساس نتایج این پژوهش می‫‫توان گفت که استفاده از سطح انرژی بالاتر از سطوح توصیه شده بره ‫ها در نژاد افشاری با بهبود ضریب تبدیل غذایی همراه است که نهایتا می تواند سبب افزایش وزن روزانه و نتیجتا افزایش درآمد کسب شده توسط دامدار شود.

: نژاد زل و افشاری, سطح انرژی جیره, افزایش وزن روزانه, فراسنجه های خونی