داود علیاری - گروه علوم دامی دانشگاه تبریز
اکبر تقی زاده - گروه علوم دامی دانشگاه تبریز
حمید امانلو - استاد گروه علوم دامی دانشگاه زنجان
علی حسین خانی - گروه علوم دامی دانشگاه تبریز

چکیده سابقه و هدف: دانه های روغنی به منظور تامین همزمان انرژی و پروتئین در تغذیه نشخوارکنندگان استفاده می شوند. برای از بین بردن مواد ضدتغذیه ای و افزایش پروتئین عبوری، بایستی دانه های روغنی فرآوری شوند و استفاده از حرارت، رایج ترین روش فرآوری دانه سویاست. هدف اصلی از اجرای این پژوهش بررسی تاثیر جایگزینی دانه سویای خام، اکسترود شده و برشته شده با کنجاله سویا بر عملکرد پروار، فراسنجه های شکمبه ای، قابلیت هضم ظاهری و رفتار تغذیه ای در بره های نر افشاری بود. مواد و روش ها: چهل و دو راس بره نر نژاد افشاری 3 الی 4 ماهه با وزن اولیه 2±30 کیلوگرم در قالب طرح کاملا تصادفی با 7 تیمار و هر تیمار با 6 تکرار، بمدت 74 روز شامل 14 روز دوره عادت دهی و 60 روز دوره نمونه گیری استفاده شد. جیره های غذایی با مقادیر انرژی و پروتئین یکسان و نسبت علوفه به کنسانتره 30 به 70 تنظیم شدند. تیمارهای آزمایشی به ترتیب شامل: تیمار 1: جیره پایه حاوی 15 درصد کنجاله سویا، تیمار 2: جایگزینی 5/7 درصد از کنجاله سویا با سویای خام در جیره پایه، تیمار 3: جایگزینی تمام کنجاله سویا با سویای خام، تیمار 4: جایگزینی 5/7 درصد از کنجاله سویا با سویای اکسترود شده، تیمار5 : جایگزینی تمام کنجاله سویا با سویای اکسترود شده، تیمار 6 : جایگزینی 5/7 درصد از کنجاله سویا با سویای برشته شده، تیمار7 : جایگزینی تمام کنجاله سویا با سویای برشته شده بود. خوراک مصرفی بصورت روزانه و وزن بره ها هر هفته یک بار تا سن کشتار اندازه گیری شد. یافته ها: بر اساس نتایج پژوهش، ماده خشک مصرفی تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار گرفت (01/0P<)، به طوری که جیره حاوی 15 درصد سویای برشته شده با میانگین 799/1 کیلوگرم در روز بیشترین ماده خشک مصرفی را نشان داد. جیره های غذایی تاثیر معنی داری بر افزایش وزن روزانه داشتند (05/0P<). استفاده از 5/7 درصد دانه سویای اکسترود شده و 15 درصد دانه سویای برشته شده باعث افزایش وزن روزانه نسبت به جیره حاوی 15 درصد کنجاله سویا و 15 درصد سویای خام گردید (05/0P<). استفاده از دانه سویای اکسترود شده و برشته شده در تمام سطوح نسبت به کنجاله سویا و دانه سویای خام ضریب تبدیل غذایی را کاهش داد (01/0P<). تاثیر جیره های آزمایشی بر قابلیت هضم دیواره سلولی بدون همی سلولز معنی دار بود (05/0P<) اما بر قابلیت هضم ماده ی خشک، پروتئین خام و ماده ی آلی معنی دار نبود. غلظت مولی اسیدهای چرب فرار شکمبه و رفتار تغذیه ای بره ها تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از دانه سویای اکسترود شده و برشته شده با بهبود افزایش وزن روزانه، کاهش ضریب تبدیل غذایی و افزایش قابلیت هضم مواد مغذی موجب افزایش عملکرد بره های افشاری گردید.

کنجاله سویا, دانه سویا, عملکرد پروار, بره های افشاری