بهزاد اسدنژاد - دانشجوی دکتری تخصصی دانشگاه ارومیه
رسول پیرمحمدی - استاد گروه علوم دامی/ دانشگاه ارومیه
حامد خلیل وندی بهروزیار - گروه علوم دامی دانشگاه ارومیه

سابقه و هدف: سطوح بالای تانن ها، مصرف خوراک، میزان گوارش پذیری و راندمان تولید را تحت تاثیر منفی قرار می دهند. بااین حال، این اثرات بسته به نوع و مقدار تانن مصرف شده و مقاومت دام متفاوت است. علاوه بر تانن های متراکم، تانن های قابل هیدرولیز دارای وزن مولکولی کمتری بوده و با توان جذب از دستگاه گوارش دارای آثار سیمی و مضر پس از جذب از طریق دستگاه گوارش هستند. روش های مختلفی تاکنون درجهت کاهش فعالیت و غعلظت تانن های متراکم در مواد خوراکی دام مورد آزمون قرار گرفته اند. فرایندهای پرتوتابی به عنوان فرآوری های پاک و بدون آلودگی های شیمیایی مطرح بوده وبا کارایی انرژتیک بالاتری نسبت به سایر روش های فرآوری، می توانند جایگزین مناسبی برای بسیاری از فرآوری های مرسوم باشند. این پژوهش در راستای بررسی میزان و سطح فعالیت ترکیبات فنولیک و فراسنجه های مختلف ارزش تغذیه ای تفاله انگور قرمز پرتوتابی شده با امواج بیم الکترونی انجام شد. مواد و روش ها: تفاله ی انگور قرمز تهیه شده به صورت هوا خشک و دور از نور مستقیم آفتاب خشک شد. فرآوری با الکترون در سه دز، 50، 100 و 150 کیلو گری در مرکز تابش پرتو فرآیند یزد وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران با دستگاه بیم الکترون با استفاده از سیستم رودوترون انجام شد. از سه راس گوساله نر اخته هلشتاین مجهز به فیستولای شکمبه ای به منظور تهیه مایع شکمبه و انکوباسیون نمونه ها در آزمون تجزیه پذیری در ساعات 2، 4، 6، 8، 12، 24، 48 ، 72 و 96 ساعت و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو ران مجزا استفاده شد. یافته ها: نتایج این آزمایش نشان دهنده افزایش معنی دار مقدار ماده ی خشک و الیاف نامحلول در همه ی دزهای فرآوری کاهش پروتئین خام در تیمار 50 و 100 کیلوگری بود. کل ترکیبات فنولیک، تانن کل، تانن متراکم آزاد، تانن متراکم باند شده با پروتئین ها، تانن متراکم باند شده با الیاف و ترکیبات فنولی رسوب دهنده ی پروتئین تفاله ی انگور قرمز در اثر پرتوتابی با الکترون کاهش یافته و میزان تجزیه پذیری و مقادیر گاز تولیدی در ساعات مختلف انکوباسیون نسبت به گروه شاهد افزایش یافت. پرتوتابی الکترون همچنین سبب افزایش مقدار کل اسیدهای چرب فرار و متان تولیدی نسبت به گروه شاهد شد. مقدار تجزیه پذیری موثر و بخش سریع تجزیه پروتئین نیز افزایش معنی داری نسبت به گروه شاهد نشان داد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان دهنده تفاوت در پاسخ تفاله انگور قرمز به سطوح مختلف پرتوتابی الکترون و لزوم انجام آزمون درون تنی به منظور ارزیابی بهتر اثر فرآوری بود. به نظر می رسد بر اساس نتایج ارائه شده، بهترین پاسخ در تاثیرگذاری بر فراسنجه های ارزش غذایی در راستای بهبود تخمیر شکمبه ای، تجزیه پذیری پروتئین و ماده خشک و میزان کاهش غلظت و فعالیت ترکیبات فنولی، را می توان مربوط به پرتوتابی ببا توان 100 کیلوگری دانست.

تانن متراکم, ضایعات کشاورزی, تجزیه پذیری, تولید گاز