نسرین مهرداد - دانشجوی دکترا دانشگاه کشاورزی ومنابع طبیعی ساری
یداله چاشنی دل - استادیار گروه علوم دامی دانشگاه کشاورزی ومنابع طبیعی ساری
اسداله تیموری یانسری - دانشیارگروه علوم دامی دانشگاه کشاورزی ومنابع طبیعی ساری
محمد خوروش - دانشیار گروه علوم دامی دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده سابقه و هدف: در سال های اخیر، علاقه به تعیین اثرات تغذیه ای پروبیوتیک ها بر سلامت و عملکرد حیوان، به علت نگرانی مصرف آنتی بیوتیک ها و محرک های رشد در خوراک دام مد نظر قرار گرفته است. بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی اثرات افزودن پروبیوتیک به شیر مصرفی بر رشد، عملکرد، فراسنجه های خونی و شکمبه ای در گوساله های نر شیرخوار هلشتاین انجام شد. مواد و روش کار: 24 راس گوساله نر هلشتاین تازه متولد شده در چهار تیمار در قالب طرح کاملا تصادفی به مدت 75 روز مورد پژوهش قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل (1) تغذیه شیر بدون افزودنی(گروه شاهد)، (2) تغذیه شیر با افزودن 2 گرم پروبیوتیک پروتکسین، (3) تغذیه شیر با افزودن 2 گرم پروبیوتیک یو پرو (حاوی مخمر Saccharomyces cerevisiae) و (4) تغذیه شیر با افزودن 1 گرم پروتکسین و ا گرم مخمر Saccharomyces cerevisiae بود. مصرف آغوز بلافاصله بعد از تولد به مدت 3 روز انجام شد. دسترسی به خوراک آغازین و آب به صورت آزاد بود. نمونه گیری خون و مایع شکمبه در 30، 60 و 75 روزگی انجام شد. مصرف خوراک و وزن گوساله ها به ترتیب به صورت روزانه و هفتگی اندازه گیری شد. در روزهای 60،30 و75 آزمایش، شاخص های رشد اندازه گیری شدند. یافته ها: مصرف خوراک، افزایش وزن روزانه، بازده خوراک، قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی (به غیر از چربی و ماده خشک)، غلظت اسیدهای چرب فرار، اسیدیته مایع شکمبه و فراسنجه های رشد تحت تآثیر تیمارها قرار گرفتند(05/0> p). تفاوتی در بازده خوراک و افزایش وزن روزانه در کل دوره مشاهده نشد. مصرف خوراک آغازین در گروه شاهد نسبت به سایر گروه ها (در طی60 روز اول) به طور معنی داری بیشتر بود(05/0> p). اثر افزودن پروبیوتیک به شیر در سنین مختلف بر فراسنجه های خونی و شکمبه ای متفاوت بود(05/0> p). غلظت کل اسیدهای چرب فرار در تیمار 4 نسبت به سایر تیمارها به طور معنی داری بیشتر بود(05/0> p). غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه در سنین 30 و 60 روزگی تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت. در پایان آزمایش (75 روزگی) نیتروژن آمونیاکی شکمبه در گروه شاهد ببیشترین مقدار را داشت(21/9 میلی گرم در دسی لبتر). شیوع اسهال در تیمارهای 1 تا 4 به ترتیب 8، 07/6، 71/5 و4/1 درصد بود و نمره سلامت عمومی مربوط به تیمار 4 نسبت به سایر گرو ه ها به طور معنی داری بیشتر بود (05/0> p). نتیجه گیری: در این آزمایش،pH مایع شکمبه در گروهی که ترکیبی از پروبیوتیک ها را مصرف کردند(تیمار4)، ثبات بالاتری داشت و از نظر وضعیت سلامت، افزایش وزن بدن، بازده مصرف خوراک، قابلیت هضم مواد مغذی، فراسنجه های خونی و شکمبه ای در شرایط مناسب تری بودند. مصرف ترکیبی از پروبیوتیک ها اثر مثبت بر فراسنجه های اندازه گیری شده داشتند.

واژه های کلیدی: گوساله هلشتاین, پروبیوتیک, فراسنجه خونی و شکمبه ای, نمره سلامت عمومی, عملکرد رشد