علی اصغر بهاری - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده پیرادامپزشکی، دانشگاه بوعلی سینا
حسن علی عربی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
رضی اله جعفری جوزانی - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز.
جمیله سالارآملی - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران.

سابقه و هدف: آلودگی خاک و تجمع فلزات سنگین در گیاهان و محصولات کشاورزی در مناطق صنعتی یکی از مهم ترین مسایل زیست محیطی است که زندگی گیاهان، حیوانات و انسان را تهدید می نماید. کادمیوم (Cd) یک فلز سنگین خطرناک با نیمه عمر طولانی بیولوژیکی است که با سرعت کم از بدن دفع می شود. این مطالعه با هدف تعیین اثرات دریافت طولانی مدت کادمیوم بر برخی پارامترهای بیوشیمیایی سرم خون گوسفند با یک جیره پرواری انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه ده راس بره نر مهربانی 9-8 ماهه بر اساس در یک طرح کاملا تصادفی به دو گروه شاهد (جیره پایه) و آزمایش (جیره پایه + 100 میلی گرم کادمیوم به ازاء هر کیلوگرم ماده خشک جیره به صورت کلرید کادمیوم) تقسیم شدند. بره ها روزانه در دو نوبت صبح و عصر خوراک دهی شدند و در روزهای صفر، 35 و 70 پیش از خوراک نوبت صبح از طریق ورید وداج بوسیله لوله های خلاء خونگیری شدند. سرم نمونه ها جداسازی شد و تا زمان آزمایش در 20- درجه سانتی گراد نگهداری شدند. کادمیوم، ازت اوره، کراتینین، سدیم، پروتئین کل، آلبومین و فعالیت آنزیم های آسپارتات آمینو ترانسفراز، آلانین آمینو ترانسفراز، گاما گلوتامیل ترانسفراز، کراتین فسفوکیناز، آلکالاین فسفاتاز و ایزوآنزیم استخوانی آن در سرم نمونه ها اندازه گیری شد. آزمایش های بیوشیمیایی به صورت خودکار بوسیله دستگاه اتوآنالایزر و کیت های بیوشیمیایی شرکت پارس آزمون با استفاده از دستورالعمل سازنده کیت انجام شد. میزان سدیم نمونه ها با استفاده از دستگاه فلیم فتومتر تعیین شد. تجزیه تحلیل آماری داده ها بوسیله آزمون چند دامنه ای دانکن انجام شد.یافته ها: میانگین افزایش وزن روزانه و ماده خشک مصرفی در گروه دریافت کننده کادمیوم کمتر بود (05/0 > P). مقدار آلبومین در روز 70 و میزان فعالیت آلکالاین فسفاتاز و ایزو آنزیم استخوانی آن در روزهای 35 و 70 آزمایش در گروه کادمیوم نسبت به گروه شاهد کاهش یافت (05/0 > P). افزایش میزان فعالیت آنزیم کراتین فسفوکیناز در روزهای 35 و 70 آزمایش در گروه کادمیوم معنی دار بود (05/0 > P). نتیجه گیری: یافته های بدست آمده نشان داد که سطح 100 میلی گرم کادمیوم به ازاء هر کیلوگرم ماده خشک جیره در مدت 70 روز در بره های در حال رشد تغذیه شده با جیره پرواری، اثرات سمی قابل توجهی ندارد که این موضوع می تواند ناشی از کاهش جذب کادمیوم به دلیل تشکیل ترکیبات نامحلول این عنصر در شکمبه و روده مانند ایجاد کمپلکس کادمیوم با فیتات کلسیم ناشی از عبور فیتات های هضم نشده در جیره غنی از مواد دانه ای (جو) در این پژوهش باشد.

سمیت کادمیوم, پارامترهای بیوشیمیایی, گوسفند