محسن دادار - دانشجوی دکتری دانشگاه صنعتی اصفهان
محمد علی ادریس - استاد دانشگاه صنعتی اصفهان
سعید انصاری مهیاری - استاد یار دانشگاه صنعتی اصفهان
محمد رکوعی - استادیار دانشگاه زابل

هدف از تحقیق حاضر بررسی تنوع ژنتیکی گاوهای هلشتاین ایران با استفاده از اطلاعات شجره ای جمع آوری شده طی سالهای 1360 الی 1390 بود. با بررسی این شجره مشخص شد که 2/70 درصد از کل شجره دارای پدر و مادر معلوم می- باشند. میانگین معادل تعداد نسل مجزا در این جامعه 5/7 و میانگین تعداد مسیر برای محاسبه هم خونی در شجره 5/37 بود. میانگین معیار کامل بودن شجره برای 5 نسل 51 درصد و برای 15 نسل 27 درصد بود. میانگین ضریب هم خونی 38/3 درصد و میانگین درصد هم تباری 9/2 برآورد گردید. تعداد کل فوندرها، تعداد موثر فوندرها، تعداد موثر ژنوم فوندرها و تعداد موثر غیر فوندرها در جامعه رفرنس به ترتیب 52625، 5/475، 5/14و 9/14 بود. این شاخص ها بیانگر آن است که در کاهش تنوع ژنتیکی گاوهای هلشتاین ایران باتل نک ها و رانش ژنتیکی تصادفی نسبت به سهم نامساوی فوندرها نقش بسیار مهمتری دارند. همچنین اکثر رانش ژنتیکی تصادفی در جامعه مربوط به نسل های فوندرها بوده است. تعداد موثر اجداد در جامعه رفرنس 7/25 بود. در جامعه رفرنس 24، 50 و 75 درصد از سهم ژنی به ترتیب به 2، 11 و 82 جد مربوط می شود. با توجه به نتایج فوق، به نظر می رسد گله های ایران از تنوع ژنتیکی نسبتا بالایی برخوردارند، اما به علت افزایش روند هم خونی در طی سالهای اخیر سرعت کاهش تنوع ژنتیکی افزایش یافته است. بنابراین، به نظر می رسد برای کنترل کاهش از دست دادن ننوع ژنتیکی روشهای مناسب تلاقی گری مطلوب باشد.

تنوع ژنتیکی, هم خونی, گاوهای هلشتاین ایران, شجره