بهناز صادقی گل - کارشناس ارشد معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
علیرضا دهقانپور - استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

مغالطه یکی از طرق مهم اشتباه در استدلال و تحریف در تفکر است. آشنایی با انواع مغالطه سبب می­شود تا اندیشه انسان­ از زودباوری و سطحی نگری در برابر انواع خطاها در استدلال در امان بماند. انواع مغالطه ها، متعدد و قابل افزایش است و تشخیص و تکمیل انواع مغالطه، در علم منطق حائز اهمیت است. دقت در آیات قرآن کریم از حیث چگونگی طرح مناظره ها و تاکید قرآن بر نشان دادن وجه مغالطه و راه اظهار و غلبه بر مغالطات، بیانگر این مساله است که قرآن کریم به سبک گفتگو در مناظره توجه دارد. با تامل در آیات قرآن کریم، مغالطاتی در مناظرات کافران با پیامبران الهی دیده می شود که می توان آنها را در انواع متعددی  طبقه بندی کرد و با دقت در آن­ها انواع دیگری از مغالطه را تشخیص داد و به شمار انواع مغالطه های موجود اضافه کرد. برای تشخیص انواع مختلف مغالطه­ها ابتدا کل آیات، بررسی و انواع مغالطات مطرح در قرآن بررسی شد، سپس چند نوع مغالطه که می­توانست در دسته­بندی جدید یا متفاوتی قرار گیرد تحت عناوین ابداعی معرفی شد. در این راستا هفت نوع مغالطه­ ارائه می شود که عبارتند از: مغالطه­های استبعاد، حقیقت و مجاز، ظن و گمان، بود و نمود، برچسب، سوگند و خودبرتری عقلی.

قرآن کریم, مغالطه, منطق, استدلال