فاطمه میرخالقداد - کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران.
ولی الله حسومبی - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران

پژوهش حاضر به منظور بررسی کارکرد افعال حرکتی در قرآن کریم با رویکرد شناختی، در چارچوب رده­شناسی شناختی تالمی، گردآوری شده است. قرآن کریم با کاربرد افعال حرکتی، امور غیرمکانی و انتزاعی دور از فهم مخاطب را مفهوم­سازی کرده است. این نوشتار که به روش توصیفی تحلیلی گردآوری شده، نمونه­­هایی از افعال حرکتی مسیرنما و شیوه­نما در قرآن کریم و نحوه مفهوم­سازی رویدادها در آیات قرآن را با تکیه بر اصول معناشناسی شناختی مورد بررسی قرار می­دهد. طبق بررسی­های انجام گرفته، در قرآن کریم انواع مختلف افعال حرکتی به منظور مفهوم­سازی امور انتزاعی مثل رحمت، حساب، ذکر، یوم و... استفاده شده و انواع مفاهیم معنایی حرکت در افعال قرآن بازنمایی شده است. گاهی فعل به صورت شیوه­نما به کار برده شده و مسیر در حروف حرکتی مفهوم­سازی شده و گاهی مسیر در خود فعل واژگانی شده است. حروف حرکتی (قمر) در قرآن کریم - که مسیر در آنها بازنمایی شده است- را می­توان با توجه به رابطه میان پیکر و زمینه، به دو گروه پویا و ایستا تقسیم کرد که هرکدام متناسب با مفهوم­سازی مورد نظر به کار رفته است.

قرآن کریم, رویداد حرکتی, افعال پویا و ایستا, معناشناسی شناختی