ارزیابی عملکرد بیماران دیابتی نوع 2 در خصدوص مراقبت از پا، کاربرد مدل اعتقاد بهداشدتی در مراجعه کنندگان به کلینیک های شهر قم در سال 1396

سابقه و هدف: دیابت شایعترین بیماری اختلال متابولیسم می باشد که به دلیل تاثیر طولانی مدت سطح بالای قندخون، احتمال بروز آسیب به عصب و مشکلات خونرسانی به پا را افزایش داده است و در نهایت می تواند منجر به قطع پا گردد. الگوی اعتقاد بهداشتی الگو روانشناسی است که رفتارهای بهداشتی را با توجه به اعتقادات و نگرش های افراد توصیف می نماید. هدف از این مطالعه نیز بررسی وضعیت عملکرد بیماران دیابتی مراجعه کننده به انجمن دیابت مهرگان قم در مورد رفتارهای مراقبت از پا بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی می باشد. روش بررسی: این مطالعه از نوع مقطعی به صورت توصیفی- تحلیلی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به کلینیک های خصوصی در شهر قم در سال 1396 بودند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه روا و پایا مشتمل بر 49 سوال و چک لیست مراقبت از پا بود. پرسشنامه مورد استفاده شامل قسمت های سوالات دموگرافیک، آگاهی، سازه های مدل اعتقاد بهداشتی شامل حساسیت درک شده، شدت درک شده، منافع درک شده، موانع درک شده، راهنمای عمل و پرسشنامه خودگزارش دهی مراقبت از پا شامل 10 سوال بود. چک لیست مورد استفاده جهت معاینه پا نیز شامل 10 سوال بود. در نهایت داده ها توسط نرم افزار آماری SPSS نشخه 23 توسط شاخص های مرکزی توصیف و توسط آزمون های T مستقل، ANOVA و ضریب همبستگی پیرسون در سطح معنی داری کمتر از 05 / 0 تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین و انحراف نمره آگاهی 40 / 2 ± 88 / 5 نمره بود. در زمینه ارتباط بین متغیر جنس و اجزای مدل اعتقاد بهداشتی، نتایج نشان داد که بین مردان و زنان در متغیرهای حساسیت درک شده، شدت درک شده و منافع درک شده اختلاف معنی داری وجود نداشت. اما بین جنسیت و موانع درک شده اختلاف معناداری مشاهده شد ( P= 0/013 ). همچنین بین آگاهی افراد و جنسیت ارتباط معناداری مشاهده شد (P= 0.001) . با توجه به یافته های پژوهش وضعیت آگاهی و نگرش و عملکرد بیماران دیابتی در خصوص رفتارهای مراقبت پا در حد متوسطی بود. نتیجه گیری: به دلیل اینکه عارضه زخم پای دیابتی می تواند مشکلات و ناتوانی های جسمی و روحی جدی برای فرد مبتلا به دیابت همراه داشته باشد و این عارضه با اقدامات خود مراقبتی از پا قاب پیشگیری است، بنابراین لزوم ارتقای سطح آگاهی بیماران در خصوص رفتارهای مراقبت پای دیابتیک و همچنین افزایش سطح حساسیت و شدت و منافع درک شده و خود مراقبتی و نیز کاهش موانع درک شده بیماران ضروری به نظر می رسد. با توجه به اثربخشی مدل اعتقاد بهداشتی در زمینه پیشگیری از بیماری پای دیابتی توصیه می شود از این مدل جهت آموزش بیماران در مراکز خدمات درمانی و کلینیک های تخصصی استفاده شود.

Keywords:

دیابت نوع 2 , ارزیابی عملکرد , الگوی اعتقاد بهداشتی