روشنک هدایتی فر - معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی استان لرستان

زعفران به عنوان گران ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان، جایگاه ویژه ای در بین محصولات صادراتی و صنعتیایران دارد . کلاله زعفران که در واقع قسمت اصلی زعفران تجارتی را تشکیل می دهد دارای رنگ، طعم وعطر مخصوصی استکه هریک از این ویژگی ها مربوط به یک دسته از ترکیبات شیمیایی خاص می باشد که تاکنون برخی از آنها شناخته شده است.عمده ترین ترکیب ایجاد کننده رنگ در زعفران کاروتنوییدی به نام کروسین است. عمده ترین ترکیب ایجاد کنندهطعم تلخ در زعفران گلیکوزیدی بی رنگ بنام پیکروکروسین است. این ماده تلخ و قابل تبلور است و از طریق هیدرولیزاسید، گلوکز و آلدئیدی به نام سافرانال تولید می کند. سافرانال اسانس فرار زعفران و مسئول بو و عطر آن است کهدر اثر جدا شدن قند از پیکروکروسین تولید می شود. این مطالعه مقطعی جهت ارزیابی کمی سافرانال، کروسین وپیکروکروسین موجود در زعفران از طریق دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC) در استان لرستان میباشد بدین منظور 10 نمونه زعفران از مناطق مختلف شهر از 5 برند مختلف خریداری شد و جهت انجام آزمایشاتتحت شرایط استریل به آزمایشگاه انتقال داده شد. تمامی نمونه های پودری به شکل خشک در ظروف جداگانه و تیرهتا زمان عصاره گیری نگهداری شد. ماده - 2 نیتروآنیلین به عنوان استاندارد داخلی برای اندازه گیری استفاده گردید.حلال های مورد استفاده در این روش متانول، آب مقطر دیونیزه و بدون گاز حاوی 15 درصد استونیتریل بود نتایجتحقیق حاضر نشان داد که میزان اجزای شیمیایی کلاله های زعفران در 10 نمونه مختلف زعفران از 5 برند مصرفیموجود در بازار بر مبنای انحراف معیار طی حداقل سه انداز ه گیری به صورت زیر بود: سافرانال mg/g 14.02 ± 0.2،کروسین 0.5±mg/g19.31 و پیکروکروسین 0.18±mg/g11.24 تاکنون میزان ترکیبات موثره زعفران اکثرمناطق بررسی نشده است پیشنهاد می شود که به بررسی این ترکیبات در مکان های کاشت زعفران در ایران پرداخته شود.

کروسین، سافرانال، زعفران، کروماتوگرافی