انواع سموم قارچی، مواد غذایی هدف و گستره جغرافیایی توزیع

برخی بیماریها به علت مصرف غذا و خوراک دام آلوده شیوع پیدا کرده و این مشکلی فراگیر در دنیاست. عامل اصلیآلوده کننده مواد غذایی میکروارگانیسم ها به ویژه قارچ ها هستند که متابولیت های ثانویه ای با وزن مولکولی پایین تولیدمی کنند که سمی بوده و مایکوتوکسین (سم قارچی) نامیده می شود. تا به امروز سموم قارچی زیادی شناسایی شدهاست که تقریبا در همه نقاط زمین گسترش یافته و سبب بیماریهای خطرناکی مانند سرطان و اختلالات عصبیمی شوند. از همین رو، افزایش آگاهی مصرف کنندگان در مورد غذاها و خوراک دام آلوده به این سموم و همچنینابداع روش های جدید آشکارسازی و غیرفعال کردن سموم قارچی دارای اهمیت فوق العاده زیادی در بحث امنیت غذاییاست. تقریبا 400 نوع سم قارچی کشف شده است که کشف اغلب آنها از سال 1960 به بعد صورت گرفته است. اینسموم بر اساس شباهت های ساختاری و عوارض مهمی که ایجاد می کنند دسته بندی شده اند. سموم قارچی بر اساسمنشا زیستی و ساختار در یکی از 4 گروه سیکلوپپتیدها، پلی کتواسیدها، ترپن ها و متابولیت های نیتروژن دار قرارمی گیرند. گستره توزیع جغرافیایی سموم قارچی بسیار متنوع است؛ در آسیا و آفریقا آفلاتوکسین ها، در استرالیاآفلاتوکسین ها و فومونیسین ها، در آمریکای شمالی آفلاتوکسین ها، اکراتوکسین، زئارالئون و ومی توکسین، در آمریکایجنوبی آفلاتوکسین ها، فومونیسین ها، اکراتوکسین، ومیتوکسین و توکسین T-2 ، در کشورهای اروپای شرقی زئارالئونو ومی توکسین، در کشورهای اروپای غربی اکراتوکسین، زئارالئون و ومی توکسین سموم قارچی غالب هستند. البتهخیلی طول نخواهد کشید که در اثر گسترش تجارت بین المللی و سهل انگاری در قرنطینه مواد غذایی و خوراک دامهمه سموم قارچی در همه نقاط جهان یافت خواهند شد. از نقطه نظر سلامتی مهمترین سموم قارچی که در غذایانسان و دام یافت میشوند عبارتاند از آفلاتوکسین ها، فومونیسین ها، اکراتوکسین، زئارالئون، تریکوتسنس و پاتولین.آفلاتوکسین ها، فومونیسین ها و آلکالوئیدهای ارگوت در انسان و احشام سبب بروز مایکوتوکسیکوزیس حاد می شوند.خوشبختانه بیماری های ناشی از سموم قارچی واگیردار نیستند. انواع آفلاتوکسین های (G(2), G(1), B(2), B(1 و (M(1 ازمغزهایی مانند بادام زمینی و گردو، شیرهای خام و پاستوریزه گاو، بز و گوسفند، تخم مرغ، ادویه هایی مانند فلفل وپودر فلفل قرمز، غلاتی مانند ذرت، برنج و یولاف و میوه های خشک، توکسین های فوزاریوم (بیوورسین و انیاتینزهایB, A(1), A و (B(1) از تخم مرغ، فومونیسین (B(1 از شیر گاو و غلات، اکراتوکسین A و سیترینین از غلات، میوه ها،فراورده های قهوه و پنیر، زئارلئون از ذرت و پاتولین از سیب و فراورده های سیب (سرکه و آبمیوه)، به و مربای به، غذایکودک، آبمیوه ها و میوه های خشک جداسازی شده اند. مایکوتوکسین ها روی رشد قارچ تاثیر چندانی نداشته بلکهبه عنوان سیستم دفاعی در برابر حشرات، میکروارگانیسم ها، نماتدها، حیوانات و انسان عمل می کنند. این سموم ازطریق خوردن، تنفس و تماس پوستی که تقریبا همیشه به صورت تصادفی و ناخواسته اتفاق می افتد وارد بدن می شوند.

Keywords:

مایکوتوکسین , مایکوتوکسیکوزیس , آفلاتوکسین , مسمومیت قارچی