اسداله بیات - دانشجوی دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی ، سمنان ، ایران
زینب کرکه آبادی - دانشیار گروه جغرافیا، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
سعید کامیابی - دانشیار گروه جغرافیا، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

روند سریع گسترش منطقه شهری تهران طی چهار دهه اخیر بدون داشتن الگو و برنامه ای خاص موجب تشدید عوارض نامطلوبی، ازجمله افزایش تمرکزها و تراکم های غیرقابل کنترل شده است. هدف از این تحقیق ساماندهی به اسکان و استقرار جمعیت و فعالیت در توسعه آتی شهرها و توزیع مرکزیت ها در سطح منطقه به منظور کاهش شدت تمرکزگرایی و وابستگی مستقیم سکونتگاه های منطقه به شهر تهران و به تبع کاهش بار مسائل و مشکلات شهر تهران با ایجاد تعادل فضایی بیشتر در نظام شهری منطقه است. رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی، تحلیلی و از نوع کاربردی-توسعه ای است. پژوهش حاضر با استفاده از روش آنتروپی به بررسی و ارائه تحلیل درخصوص میزان تعادل فضایی نظام شهری منطقه طی سال های 1355-1390 پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهد ضریب آنتروپی (شاخص بی نظمی) منطقه طی سال های 1355 تا 1390 از 28/0 به 49/0 افزایش یافته است که حاکی از افزایش نسبی تعادل فضایی در سطح منطقه است؛ ولی هنوز با عدد یک که نشان دهنده ایجاد تعادل فضایی مناسب در منطقه است فاصله زیادی دارد. بنا بر یافته های تحقیق با اتخاذ تدابیر برگرفته از مدیریت هماهنگ منطقه ای و توسعه شهری چند مرکزی می توان شاهد ایجاد تعادل فضایی بیشتر در نظام شهری منطقه، کاهش شدت تمرکزگرایی و وابستگی مستقیم سکونتگاه های منطقه به شهر تهران و کاهش بار مسائل و مشکلات شهر تهران و منطقه شهری تهران و دستیابی به یک شبکه سکونتگاهی متعادل و پایدار در سطح منطقه بود. 

تعادل فضایی, نظام شهری, تمرکزگرایی, توسعه چند مرکزی, منطقه شهری تهران