مهدی همایونفر - استادیار گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
امیر دانشور - استادیار گروه مدیریت صنعتی، واحد الکترونیکی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
جعفر رحمانی - کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات، واحد الکترونیکی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

در مطالعات مالی، سبد سهام را می­توان به معنی مجموعه­ی سرمایه­گذاری­هایی دانست که توسط یک فرد و یا یک موسسه انتخاب و پذیرفته می­شود. انتخاب سبد سهام یکی از اصلی­ترین دغدغه­های سرمایه­گذاران در بازارهای مالی است. مدل میانگین- واریانس با مولفه­های مقید به عنوان یکی از مدل­های اصلی در حل مساله بهینه­سازی سبد سرمایه شناخته می­شود. این مدل از لحاظ پیچیدگی، از نوع مسائل غیرخطی چند جمله­ای NP-hard است که به صورت دقیق قابل حل نیستند. در این پژوهش با استفاده از الگوریتم ترکیبی شیرمورچه- ژنتیک (ALOGA) و الگوریتم ترکیبی یادگیری افزایشی مبتنی بر جمعیت و تکامل تفاضلی (PBILDE)که از مدل­های فرا ابتکاری نوین در حل مسائل بهینه­سازی هستند، برای بهینه­سازی سبد سرمایه­گذاری با هدف افزایش بازده­ و کاهش ریسک استفاده شده است. از میان 591 شرکت حاضر در بورس اوراق بهادار تهران، 150 شرکت در بازه زمانی فروردین 1391 الی اسفند 1393 با استفاده از روش غربالگری به عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند. داده­های مربوط به این شرکت­ها توسط الگوریتم­های بکار رفته در تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و کارآیی آنها با یکدیگر مقایسه گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که الگوریتم­­های ALOGA و PBILDE کارایی مناسبی برای حل مساله­ی بهینه­سازی سبد سهام دارند. بعلاوه، با استفاده از الگوریتم ALOGA می­توان با دقت و کارایی بالا سبد سهام بهینه تشکیل داد.

بهینه سازی سبد سهام, ریسک, بازده, الگوریتم شیرمورچه, الگوریتم ترکیبی یادگیری افزایشی مبتنی بر جمعیت و تکامل تفاضلی, الگوریتم ژنتیک