بهرام مجدنصیری - استاد یار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

به منظور مطالعه تاثیرات فیزیولوژیکی تنش تجمعی خشکی بر اجزای عملکرد و خصوصیات رویشی ارقام آزاد گرده افشان آفتابگردان در کشت تابستانه این بررسی در منطقه اصفهان صورت پذیرفت. در این طرح زمان آبیاری به عنوان عامل اصلی در 3 سطح و ارقام آزاد گرده افشان به عنوان عامل فرعی در 4 سطح بودند. تیمارهای آبیاری عبارت بودند از آبیاری بر اساس 60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر (آبیاری معمول)، آبیاری بر اساس 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و آبیاری بر اساس 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر. ارقام آفتابگردان نیز عبارت بودند از Berezanski,Favorit,Lakumk ,Master ، سطوح تنش به عنوان پلات اصلی و ارقام به عنوان پلات فرعی در قالب طرح کرت های خرد شده با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اعمال تنش کم آبی بر کلیه مراحل فتولوژیکی شامل تعداد روز سپری شده از زمان کاشت تا رسیدن به هر یک از مراحل ستاره ای شدن، غنچه دهی، گلدهی کامل و رسیدگی فیزیولوژیک در سطح احتمال %1 معنی دار بود. ارتفاع بوته نیز به طور محسوسی تحت تاثیر تنش کم آبی قرار گرفت. در میان اجزای عملکرد نیز متوسط قطر طبق و وزن هزار دانه متاثر از تنش خشکی واقع شدند. عملکرد دانه نیز به طور فاحشی تحت تاثیر کم آبی واقع شد. با افزایش شدت تنش عملکرد دانه به طور محسوسی کاهش یافت. در تیمار آبیاری شاهد متوسط عملکرد در تمام تیمارها برابر 3503/1 کیلوگرم بود در حالیکه درشرایط تنش آبی متوسط عملکرد به 2401 کلیوگرم کاهش یافت. در شرایط آبیاری بر اساس 180 میلی متر تبخیر نیز متوسط عملکرد بدست آمده 1982/9 کیلوگرم در هکتار بدست آمده ارقام مختلف نیز از نظر کلیه صفات مورد بررسی بایکدیگر اختلاف معنی دار داشتند. بیشترین میزان عملکرد دانه بدست امده مربوط به رقم Master بود. پس ازآن lakamka, بیشترین عملکرد را داشت. کمترین مقدار عملکرد دانه نیز در رقم Berezanski دیده شد.

افتابگردان، تنش خشکی؛ ارقام