بررسی اثر عصاره هیدروالکلی گیاه یونجه بر تستهای عملکردی کبد، فاکتورهای بیوشیمیایی خون و سیستم انعقادی در موش صحرایی نر

از قدیم استفاده از گیاهان برای مصارف گوناگون مانند تهیه مواد غذایی، ادویه و یا مصارف دارویی به منظور درمان یا کاهش علائم بیماریها، معمول و مرسوم بوده است. در بیشتر موارد جستجوی خواص گیاهان از راه های علمی و نتیجه تحقیقات منتشره شده منجر به تایید نسخه های قدیم و ارزشهای درمانی ذکر شده برای گیاهان شده است. در طی دهه اخیر تعداد زیادی از گیاهان و افزودنیهای گیاهی غذایی مورد بررسی قرار گرفته اند (; Schulz, Hänsel, Blumenthal, & Tyler, 2013Foster, 2012) که نه تنها در طیف وسیعی از بیماریهای عصبی، قلب و عروق، روان و گوارشی بکار رفتهاند، بلکه در برخی موارد به عنوان محافظ بافتهای بدن مانند مغز و کبد مطرح شده اند ; Moloudi et al., ; KAMBIZ, 2015Heydari, Hassanzadeh, Moloudi, & Izadpanah, 2015).(2014یکی از این گیاهان که دارای سابقهای طولانی در استفاده های غذایی و دارویی در طب سنتی چین، هند و بسیاری از مناطق خاورمیانه است، گیاه یونجه با نام علمی Medicago Sativa و نام عمومی Alfalfa میباشد. یونجه در افزایش اشتها، هضم غذا، و بهبود سوء تغذیه موثر است .(Murphy, 2003) گزارش شده است که عصاره برگ گیاه یونجه غیر از کاهش ترشح اسید معده دردرمان زخم معده و مشکلات رودهای نیز موثر است (; Lybbert et al., 2007Bora & Sharma, 2011) از قدیم الایام بعلت اثرات قابل توجه و سریع آن در درمان بیماران مبتلا به کمبود ویتامین C و افزایش سرعت التیام بافتی و کاهش تورم استفاده شده است. همچنین نقش مثبت آن در تحریک سلولهای فیبروبلاست، کندروبلاست و کندروسیتها گزارش شده است ( Khayatzadeh, .(Rafiei, & Farhoodi, 2009 در طب سنتی از یونجه به عنوان یک مکمل خون (blood tonic) نامبرده میشود ( Mikaili, .(Shayegh, Asghari, Sarahroodi, & Sharifi, 2011 در بررسیهای اتنوبوتانیکال فارماکولوژی مناطق کردنشین مشخص شده است که از گیاه یونجه بمنظور جلوگیری از خونریزیهای پوستی و تسریع فرایند انعقاد استفاده شده است ; Ahmed, 2016).(; Kaval, Behçet, & Cakilcioglu, 2014Esmaeili, Malekmohammadi, Hassanpour, & Mosaddegh, 2014این گیاه حاوی مقادیر قابل توجه آهن، کلسیم، ویتامینهای A، K، C و آمینو اسیدهای لیزین، فنیل آلانین، آسپاراژین و سیستئین است .(Brinker, 2001) یونجه به دلیل دارا بودن منگنز و با کاهش فعالیت آنزیمهای اصلی متابولیسم گلوکز در کبد، نه تنها باعث کاهش سطح گلوکز خون و در نتیجه اثرات ضد دیابتی میشود، بلکه با تحریک سلولهای بتا پانکراس سبب تحریک ترشح انسولین از این سلولها میشود .(Amraie et al., 2015) همچنین مطالعات منتشر شده نشان می دهد که مواد موثره موجود در عصاره گیاه یونجه موجب کاهش استئاتوز کبدی از طریق اثر گذاری بر ژنهای دخیل در متابولیسم کلسترول میشود. از جمله این اثرات تنظیم افزایشی گیرنده (Ldlr ) LDL، گیرنده نوع X کبدی نوع (LXRα) α و گیرنده فارنزوئید (FXR) X است و استفاده از آن در ضایعات کبدی به عنوان یک عامل محافظ کبد مطرح شده است .(Liang et al., 2015) به علت وجود میزان بالای ویتامین k در این گیاه در صورت مصرف توام با وارفارین ممکن است منجر به کاهش اثرات وارفارین در افراد مصرف کننده باشد، بنابراین به نظر می رسد که در موارد خونریزی ناشی از سوءمصرف وارفارین، می توان از یونجه بهعنوان آنتی دوت وارفارین استفاده نمود .(Basch et al., 2003) با توجه به مطالب ذکر شده و به علت وجود مقادیر زیاد ویتامین c و k و نقش این عوامل در روند پلاکت سازی، انعقاد خون و استفاده وسیع از آن در طب سنتی برای بند آوردن خون به هنگام جراحات ; Khoshvaghti, Nazifi, Brinker, 2001) (Akbarpour, & Razavi, 2011 هدف از این مطالعه بررسی بیوشیمیایی تاثیر دوزهای مختلف عصاره گیاه یونجه بر برخی فاکتورهای بیوشیمیایی خون و کبد موش صحرایی نر بود.