خسرو عزیزی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان
جمشید نظری عالم - دانشجوی دکترای اکولوژی گیاهان زراعی دانشگاه لرستان
محمد فیضیان - دانشیار گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان
روح اله حیدری - دانشیار گروه شیمی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی رازی دانشگاه علوم پزشکی لرستان

مقایسه اکوتیپ های بومی گیاه دارویی ماریتیغال با ارقام اصلاحی آن ازنظر میزان مواد موثره حائز اهمیت میباشد. منطقه، زمان کاشت و نوع اکوتیپ بر روی خصوصیات مختلف این گیاه دارویی تاثیر به سزایی دارد. از اینرو اثر منطقه و فصل کاشت به صورت طرح کرتهای خردشده بر روی چهار اکوتیپ بومی و یک اکوتیپ زراعی به مدت دو سال 1394-1393 در دو منطقه سردسیر و معتدل موردمطالعه قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، بیشترین ارتفاع بوته، تعداد دانه در کاپیتول و عملکرد دانه در منطقه معتدل خرم آباد وکشت پاییزه به دست آمد. نتایج تجزیه آماری پس ازآنوا همراه با روش برش دهی اثر متقابل نشان داد که بیشترین عملکرد 1,4 تن در هکتار) و میزان ماده موثره سیلیمارین 22) میلیگرم در گرم) در اکوتیپ زراعی، در منطقه معتدل و در کاشت پاییزه به دست آمد. از بین تمام اکوتیپ ها، بیشترین میزان سیلی بین 4.2 میلی گرم در گرم) در منطقه سردسیر و در اکوتیپ الشتر به دست آمد. همه اکوتیپ های بومی و زراعی در کاشت پاییزه در منطقه سردسیر به دلیل سرمازدگی از بین رفتند. تجزیه رگرسیونی مشخص ساخت که واکنش میزان سیلیبین به سیلیمارین با یک معادله خط راست قابل توصیف است. نتیجه اینکه مشخص گردید که اکوتیپ های بومی یک منطقه ازلحاظ میزان ماده موثره میتوانند نسبت به اکوتیپ زراعی برتری داشته باشند و در برنامه های اصلاحی مورداستفاده قرار گیرند.

منطقه کاشت، اکوتیپ های ماریتیغال، کاشت بهاره، کاشت پاییزه