ساره شفیعی فر - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز
احمد فرخیان فیروزی - استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
عطااله خادم الرسول - استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

در دهه های اخیر با توجه به ازدیاد جمعیت و استفاده روزافزون انسان از منابع طبیعی توجه به جنبه های مدیریت پایدار منابع طبیعی و نیز شناسایی و کنترل عوامل موثر بر تخریب خاک مانند شوری و سدیمی شدن خاکها اهمیت شایانی پیدا کرده است. تاکنون مدل های تجربی زیادی در زمینه آبشویی خاکهای شور و سدیمی تدوین شده است اما با توجه به اینکه این مدلها براساس خصوصیات منطقه مورد آزمون میباشند، نتایج به دست آمده از آنها به طور مستقیم قابل استفاده برای مناطق دیگر نیست و قبل از استفاده از آنها باید با انجام آزمونهای مزرعه ای صحت کارکرد آنها را در منطقه مورد نظر بررسی کرد. در این پژوهش، کارایی مدلهای ریاضی و تجربی در پیش بینی روند شوری و سدیمزدایی در دو منطقه واقع در 40 کیلومتری شمال اهواز صورت پذیرفت. آبشوبی به روش پیوسته در دو تیمار با و بدون ماده اصلاح کننده (اسید سولفوریک) و چهار تیمار 25، 50 ، 75 و 100 سانتیمتر آب و چهار تکرار در کرتهای 1 1 متر مربع صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که در منطقه 1 از بین مدلهای ریاضی بررسی شده برای هدایت الکتریکی و درصد سدیم قابل تبادل، مدل درجه 3 برای تیمار با و بدون اصلاح کننده و از بین مدلهای تجربی برای هدایت الکتریکی مدل پذیرا و کاواچی برای تیمار بدون اصلاح کننده و مدل پذیرا و کشاورز برای تیمار با اصلاح کننده دارای دقت بالاتری بودند و برای درصد سدیم قابل تبادل مدل پذیرا و کشاورز برای تیمار با و بدون اصلاح کننده برآورد بهتری را داشته است. در منطقه 2 از بین مدلهای ریاضی بررسی شده برای هدایت الکتریکی و درصد سدیم قابل تبادل مدل درجه 3 برای تیمار با و بدون اصلاح کننده و از بین مدلهای تجربی بررسی شده برای هدایت الکتریکی و درصد سدیم قابل تبادل مدل لافلر و شارما، برای تیمار با و بدون اصلاح کننده نتایج بهتری را ارائه داده است. بنابراین در صورتی که آزمایشات صحرایی قبل از عملیات آبشویی در اراضی مشابه مقدور نباشد میتوان از این مدلها برای محاسبه عمق آبشویی مورد نیاز استفاده کرد

مدیریت پایدار خاک، آبشویی، مدلهای ریاضی و تجربی، تخریب خاک، شوری و سدیم زدایی.