زینب یعقوبی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فیزیولوژی گیاهی دانشگاه اراک
محمدرضا امیرجانی - استادیار دانشگاه اراک،
مجید مهدیه - استادیار دانشگاه اراک،

شوری یکی از مهم ترین تنش های غیرزیستی درحال گسترش بوده که علاوه بر اثرات سمی و تغذیه ای، توانایی گیاه برای جذب آب را کاهش می دهد .در مواجهه با تنش شوری، مجموعه ای از واکنش های مورفوفیزیولوژیک در گیاهان ایجاد می شود .عملکرد نخود به دلیل حساسیت بالا به این تنش و به دنبال برخی پاسخ های قابل توجه در خصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیک، به شدت کاهش می یابد. در این تحقیق، پیامدهای غلظت های مختلف تنش شوری شامل صفر،150،100،50 و 200میلی مولار بر ویژگی های مورفوفیزیولوژیک نخود در مراحل اولیه رشدونمو گیاه به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرحکاملا0 تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس داده های حاصل، در مقایسه با گیاهان شاهد، با افزایش شوری، پارامترهای رشد وجوانه زنی کاهش یافت اما با افزایش شوری از 50 ، 100 ،150 و 200 میلی مولار میزان فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز نسبت به شاهد به ترتیب 29، 100، 164 و194درصد افزایش وآنزیم کاتالاز هم نسبت به شاهد به ترتیب126،56,52، 143,5و166,8درصد افزایش را نشان می دهد. همچنین پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء نسبت به شاهد به ترتیب 5,5 ، 20,9، 41,7 و102,8درصد افزایش یافت ومیزان فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتازهم نسبت به شاهد به ترتیب 12,5، 46,9، 78,1 و96,9 درصد افزایش را نشان می دهد.با افزایش شوری از 150،100،50و200میلی مولار مقدار عنصر سدیم بخش هوایی وریشه هم افزایش می یابد به طوری که مقدار سدیم بخش هوایی نسبت به شاهدبه ترتیب233،127,8،50 و261 درصد افزایش و در ریشه 159،95,5،40,9و190,9 درصد افزایش را نشان می دهد . با افزایش شوری مقدار پتاسیم بخش هوایی کاهش معنی داری را نشان می دهد به طوری که مقدار پتاسیم در شوری 150،100،50و200 میلی مولاربه ترتیب 27,85،14,7،10,55و39,3 درصدکاهش نسبت به شاهد نشان می دهد ولی مقدار پتاسیم در ریشه افزایش می یابد که به ترتیب 19,55،42,5،14,7 و 1,9 درصد نسبت به شاهد است و مقدار عنصر فسفر هم نسبت به شاهد به ترتیب 45,7 ،180,6،107,3و182,8درصدافزایش می یابد.

نخود، شوری، کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، پراکسیداسیون لیپیدها، فسفر، سدیم، پتاسیم