زهرا خدادادی - دانشجوی رشته اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.
سپیده ترابی - گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات،تهران
وحید زرین نیا - گروه گیاهپزشکی ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.

یکی از مسائل مهم در کشاورزی، بروز ضایعات محصولات باغی و زراعی ناشی از حمله قارچها و آفات میباشد که همه ساله خسارات زیادی را متوجه کشور مینماید. آثار سوء مصرف قارچ کشها و سموم شیمیایی نیز بر جهانیان ثابت شده است. کاربرد ترکیبات گیاهی مانند اسانس و عصاره یک روش جدید در کنترل آفات می باشد که در سالهای اخیر توجه زیادی به خود اختصاص داده است. در این تحقیق، از 5 گیاه کرچک (Ricinus communis)، زنیان (Trachyspermum comticum)، رازیانه (Foeniculum vulgare)، پیچک صحرایی (Convolvulus arvensis) و تلخه (Acroptilon repens) استفاده گردید.عصاره گیاهان با سه روش جوشاندن با حلال آبی، خیساندن با حلال متانول و سوکسله با حلال آبی استخراج گردید. اسانس گیاهان با استفاده از دستگاه کلونجر و با استفاده از روش تقطیر با بخار آب استخراج گردید. سپس اثر ضد قارچی گیاهان مذکور بر رشد قارچهای R.stolonifer، B.cinerea ،Cy.pseudonaviculatum با استفاده از روش اختلاط با محیط کشت بررسی شد. نتایج نشان داد که اسانس زنیان به طور موثرتری رشد تمام قارچهای مورد آزمایش را کنترل نمود. و درصد بازدارندگی رشدبه ترتیب در عصاره متانولی کرچک و پیچک صحرایی در غلظت 8000 پیپیام در قارچ B.cinerea به میزان 14 و % 19 مشاهده گردید .بنابراین میتوان از این ترکیبات بیولوژیکی فعال به تنهایی یا در ترکیب با سایر عوامل ضد میکروبی در جهت جلوگیری از رشد قارچها و کنترل بیولوژیک آنها استفاده نمود.

اسانس، عصاره، کنترل بیولوژیک، گیاهان دارویی ، اثر ضد قارچی