کبری مکاریان - گروه علمی کشاورزی، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی ۱۹۳۹۵- ۳۶۹۷ تهران، ایران
فاطمه دانشمند - استادیار گروه علمی زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی ۱۹۳۹۵- ۳۶۹۷ تهران، ایران

تنش شوری جزو مهمترین تنش های محیطی است که رشد و نمو گیاهان و تولید محصول در جهان را تحتتاثیر خود قرار داده است. یکی از روشهای غلبه بر اثرات منفی تنش شوری استفاده برون زا از تنظیم کننده های رشد میباشد. پلی آمینها یکی از این ترکیبات میباشند. در این مطالعه تاثیر پلیآمین اسپرمیدین بر گیاهان گندم (رقم سیستان) تحت تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت و سه سطح شوری (غلظت های 0، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم) و سه سطح اسپرمیدین (غلظتهای 0، 1 و 2 میلیمولار به صورت محلول پاشی) و به صورت تیمار همزمان شوری و اسپرمیدین، با سه تکرار در نظر گرفته شد. تنش شوری در غلظت 150 میلیمولار موجب کاهش پارامترهای رشد و مقدار کلروفیل و موجب افزایش مقدار مالون دآلدئید و نشت یونی گردید اما غلظت 100 میلیمولار کلرید سدیم هیچ تغییری در این پارامترها در مقایسه با گیاهان شاهد ایجاد نکرد. هر دو غلظت نمک موجب افزایش مقدار کاروتنوئیدها، پرولین و افزایش فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز گردیدند. در شرایط تنش شوری، کاربرد اسپرمیدین در هر دو غلظت موجب افزایش پارامترهای رشد، مقدار کلروفیل، کاروتنوئیدها و افزایش فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز و کاهش غلظت مالون دآلدئید و نشت یونی گردید و اسپرمیدین تاثیری بر مقدار پرولین نداشت. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که غلظت 150 میلیمولار نمک برای این رقم گندم، تنشزا بود و کاربرد اسپرمیدین در شرایط تنش شوری موجب کاهش اثرات تنش و بهبود رشد گردید. ولی کاربرد اسپرمیدین در شرایط غیر تنش، تاثیری بر پارامترهای رشد گیاه گندم نداشت.

اسپرمیدین، تنش شوری، تنش اکسیداتیو، سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، گندم