الهام شهرکی مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
خلیل زینلی نژاد - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سیده ساناز رمضان پور - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

وجود تنوع ژنتیکی برای تداوم و پیشرفت برنامه های به نژادی گیاهان زراعی و افزایش کارایی انتخاب ضروری است. در این راستا نشانگرهای مولکولی بطور موفقیت آمیز در ارزیابی تنوع ژنتیکی انواع گیاهان زراعی مورد استفاده قرار گرفتهاند. در این مطالعه 35 ژنوتیپ از توده های گندم نان خاورمیانه و ارقام اصلاح شده با استفاده از سه آغازگر ISSR ارزیابی شدند. باندها برای تشکیل ماتریس صفر و یک بر مبنای حضور و عدم حضور رتبه بندی شدند. داده های حاصل توسط نرم افزار NTSYS مورد تجزیه قرار گرفت. از 104 باند تولید شده، 103 باند چند شکل بوده و درصد چندشکلی کل 99 درصد محاسبه گردید. آغازگرهای 20 و 18 دارای چند شکلی مطلوب و درصد چندشکلی 100 درصد را نشان دادند و آغازگر 15 نیز دارای درصد چند شکلی 97 درصد بود. تجزیه کلاستر بر اساس داده های نشانگر ISSR ارقام مورد بررسی در سه گروه قرار گرفت. قرار گرفتن ارقام مشابه در یک گروه و ارقام دارای فاصله ژنتیکی در گروه های متفاوت به اصلاحگران گندم امکان خواهد داد تا رقم های مناسب به عنوان والد تلاقی جهت استفاده در پروژه های اصلاحی را به راحتی شناسایی نمایند. با استفاده از ضریب تشابه جاکارد، کمترین شباهت ژنتیکی 22 درصد و بیشترین شباهت ژنتیکی 70 درصد بین دو لاین 25 و 26 مشاهده شد.

گندم، تنوع ژنتیکی، تجزیه کلاستر، ISSR، ضریب تشابه جاکارد