حسن شیرزادی - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام
فرید شریعتمداری - استاد گروه پرورش و تولید طیور، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
محمدامیر کریمی ترشیزی - دانشیار گروه پرورش و تولید طیور، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
شعبان رحیمی - استاد گروه پرورش و تولید طیور، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

به منظور بررسی تاثیر عصاره میوه سماق و مکمل ویتامین E روی فاکتورهای بیوشیمیایی خون، سیستم ایمنی و تلفات ناشی از آسیت در جوجه های گوشتی آزمایشی انجام شد. تعداد 225 قطعه جوجه گوشتی نر یک روزه از سویه راس 308 بصورت تصادفی به سه تیمار هر یک با پنج تکرار و 15مشاهده به ازای هر واحد آزمایشی در قالب طرح کاملا0 تصادفی اختصاص داده شد. پیش از ورود جوجه ها به سالن دما به 32 °C رسانده شد، این دما تا 3 روز پس از ورود جوجه ها ثابت نگه داشته شد و از روز چهارم تا انتهای هفته سوم به منظور القاء آسیت روزانه از دمای سالن 1 °C کاسته شد تا دما به 14 °C برسد و این دما تا پایان آزمایش ثابت نگه داشته شد. پرنده ها طی دوره آغازین (صفر تا 10 روزگی) و رشد 11) تا 28 روزگی) به جیره های آزمایشی و آب دسترسی آزاد داشتند. جیره اصلی بر پایه ذرت- سویا و فاقد افزودنی بود (تیمار شاهد) و دو تیمار دیگر به ترتیب با اضافه کردن مقدار 200 mg/kg از عصاره میوه سماق و مقدار 100 mg/kg از مکمل ویتامین E به جیره اصلی ساخته شدند. عصاره میوه سماق و ویتامین E به ترتیب غلظتک4لسترل و پروتئین سرم خون را بطور معنی داری کاهش دادند، اما سایر فاکتورهای بیوشیمیایی خون تحت تاثیر تیمار قرار نگرفتند. همچنین استفاده از عصاره میوه سماق سبب افزایش معنیداری در تیتر آنتی بادی بر علیه ویروس بیماری نیوکاسل شد. با این حال تیتر آنتی بادی بر علیه SRBC، ضخامت پوست بدن در پاسخ به چالش با DNCB و ضخامت پرده انگشت پا در پاسخ به تزریق فیتوهماگلوتینین- P و همینطور اوزان نسبی اندامهای لنفاوی تحت تاثیر تیمار قرار نگرفتند. تلفات نیز بطور معنیداری توسط عصاره میوه سماق و ویتامین E کاهش یافت. براساس نتایج حاضر، میتوان نتیجه گرفت کرد که اگرچه هر دو تیمار حاوی افزودنی بطور معنیداری سبب کاهش تلفات ناشی از آسیت شدند، اما استفاده از عصاره میوه سماق به دلیل کاهش کلسترول خون و بهبود ایمنی هومورال نسبت به ویتامین E ارجهیت دارد.

جوجه گوشتی، سیستم ایمنی، بیوشیمی خون، عصاره میوه سماق، ویتامین E