مژده اسدی - دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولوژی و اصلاح گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران
جواد هادیان - دانشیار، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران
بهنام ناصریان - مربی، پژوهشکده کشاورزی، پزشکی و صنعتی هسته ای کرج، کرج، ایران
قاسم کریم زاده - دانشیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

آرنیکای چامیسو با نام علمی Arnica chamissonis  ssp. foliosa گیاهی چندساله، ریزوم دار، با مصارف دارویی از خانواده کاسنی و بومی آمریکای شمالی و کانادا است. القای جهش روشی کاربردی برای افزایش تنوع ژنتیکی در جهت دستیابی به اهداف اصلاحی می باشد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تاثیر دزهای مختلف اشعه گاما (0، 100، 200، 300، 400 و 500) بر صفات جوانه زنی و رشد گیاهچه بذر Arnica chamissonis(نظیر طول ساقه­چه، طول ریشه­چه، درصد، سرعت و میانگین جوانه­زنی، شاخص بنیه بذر، وزن تر و خشک ریشه­چه، وزن تر و خشک ساقه­چه) و تعیین دز مناسب به­منظور القای جهش بود. تیمار بذر با پرتوگاما پارامترهایی نظیر طول ساقه­چه، طول ریشه­چه، درصد جوانه زنی، سرعت و میانگین جوانه­زنی، شاخص بنیه بذر، وزن تر ریشه­چه، وزن تر و خشک ساقه چه (01/0≥P)، و همچنین وزن خشک ریشه­چه (05/0≥P) را به طور معنی­دار تحت تاثیر قرارداد. دز 200 گری بهترین تاثیر را در بهبود شاخص­های جوانه­زنی این گونه نشان داد. دز 300 گری و بالاتر اثر کاهشی بر تمامی صفات مورد بررسی نسبت به شاهد داشت که این امر می­تواند مربوط به اختلالات متابولیسمی ناشی از تولید رادیکال­های آزاد باشد که در اثر پرتودهی ایجاد می­شوند و از رشد جنین جلوگیری می­کنند. دز LD50، 226/275 گری و دز مناسب پرتودهی جهت القای جهش 02/181 گری تعیین شد.

آرنیکا, پرتودهی, تنوع ژنتیکی, جهش, سازگاری, سرعت جوانه زنی