امیرحسین صنایعی شعاع - گروه فیزیک، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
سمیه نوغانی - گروه مرمت اشیاء فرهنگی- تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان
فریدون سموات - گروه فیزیک، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
مرتضی اسمعیلی نوجه دهی - سازمان انرژی اتمی ایران، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، تهران

سفال اولین ماده ی مصنوعی پایدار ساخته شده توسط انسان است و از جمله فراوان ترین و شاخص ترین آثار در حوزه باستان شناسی به شمار می آید. با توجه به گستردگی تولید این محصول و ویژگیهای ساختاری آن، از سفالینه ها جهت تاریخ گذاری، تعیین منشاء مواد اولیه، شناخت تکنولوژی تولید و همچنین بررسی مبادلات تجاری، آداب و رسوم و... در تمدنهای تاریخی استفاده میشود. مشخصه ی ظهور دوره اشکانی 250) ق. م.- 224 م.) در منطقه غرب ایران، رواج سفال جلینگی است. در این مقاله با استفاده از نتایج آنالیزهای XRF و PIXE به عنوان تکنیکهای هسته ای و الکترونی، ساختار شیمیایی سفال جلینگی مورد مطالعه و بررسی قرارگرفته است. بدین منظور تعداد 9 قطعه نمونه مطالعاتی از سایتهای باستانی هرسین، کنگاور، دهلران و اسدآباد مورد آنالیز قرارگرفته و نتایج این آنالیزها با یکدیگر مقایسه گردید. بررسی داده ها حاکی از ساختار یکپارچه ی سفال جلینگی از لحاظ ترکیب شیمیایی بدنه میباشد.