امراله ابراهیمی - دانشیار گروه روانشناسی سلامت، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

انجمن بین المللی مطالعه دردIASP، درد را یک تجربه حسی و روانشناختی ناخوشایند که با آسیب احتمالی یا واقعی بافت در ارتباط بوده و یا در دوره های اینگونه آسیب ها به وجود می آید تعریف می کند. بنابراین مفهوم درد یک پدیده فرهنگی، روانشناختی و بدنی در بافتارcontextual اجتماعی و زبانشناختی است. ادراک، شدت، نگرانی و فاجعه سازی و اشتغال ذهنی با درد بسته به میزان انعطاف پذیری روان شناختی فرد است. با ظهور موج سوم رفتار درمانی، مدیریت و زندگی با درد یکی از حیطه های مهم درمانهای رفتاری موج سوم بویژه درمان مبتنی بر پذیرش وتعهدACT است. هدف این مقاله تبیین مدل ACT در درد مزمن و با نگاهی به متاآنالیز های مربوط به کفایت ACT بعنوان یک درمان مبتنی بر شواهد( evidence-based (psychotherapyبرای درد مزمن اشاره می شود.روش: در این دستنوشته با بررسی منابع معتبر ACT به تبیین مدل اکت در دردمزمن پرداخته و با مرور متاآنالیزهای کارآزماییهای بالینی آن شواهدی برای تایید ACT بعنوان یک درمان مبتنی به شواهد ارائه می شود. در پایان بعنوان نمونه نتایج دو مطالعه(یکی درد مزمن در مردان و دیگری درد مزمن لگن در زنان- (Pelvic pain مرکز تحقیقات روان تنی اصفهان در حیطه ACT ودرد مزمن ارائه میشود. مطالعه کارآزمایی بالینی با بیماران مرد مبتلا به درد مزمن مراجعه کننده به مراکز درمانی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. 30 بیمار واجد ملاک های ورود با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تخصیص یافتند. ابزار پژوهش شامل پرسسشنامه های پذیرش درد مزمن (CPAQ)، فرم کوتاه مقیاس نشانگان اضطراب مرتبط با دردPASS-20، مقیاس شدت دردPIS بود. مداخله طی 8 جلسه 1/5 ساعته انجام ومرحله پیگیری دو ماه پس از صورت گرفت.در نمونه زنان، بیماران با روش مذکور از بین بیماران مراجعه کننده به درمانگاه زنان و زایمان و اورولوژی بیمارستان الزهرا انتخاب شدند.یافته ها: نتایج بررسی متون تبیین تئوریک از پدیده درد مزمن در قالب نظریه چهارچوب ارتباطیRFT و ابعاد شش گانه انعطاف پذری روانشناختی را نشان می دهد.بیشترین سهم واریانس درد با آمیختگی شناختی و اجتناب قابل تبیین است.همچنین بررسی مطالعات متاآنالیزها نشان از اندازه اثر بالای این درمانها که دال بر اثبات این رویکرد بعنوان درمانی مبتنی بر شواهد است. نتایج دو مطالعه اکت در دردمزمن مردان نشان داد درمان پذیرش و تعهد بر افزایش پذیرش درد، کاهش اضطراب مرتبط با درد و شدت درد موثر استP<0/05در مطالعه زنان مبتلا به درد مزمن لگن تنها نمرات پذیرش درد افزایش و نمرات فاجعه پنداری و ناتوان کنندگی درد کاهش معنی داری داشت.نتیجه گیری: با توجه به متاآنالیز های متعدد کارآزمایی های بالینی درمان ACT در شکایات درد مزمن، این رویکرد یکی از مداخلات مبتنی بر شواهد برای درد مزمن تلقی می شود.در جمعیت ایرانی نیز این درمان برای دردهای مزمن و اختلال درد مزمن لگن توصیه می شود.

درد مزمن، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد