مرضیه کشاورز - دانشیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران

بخش کشاورزی نقش مهمی در تامین امنیت غذایی و کاهش فقر دارد اما تغییر اقلیم، این بخش را با چالشی اساسی مواجه ساخته است. پیش بینی ها نیز نشانگر تشدید روند تغییر اقلیم در مناطق خشک و نیمه خشک ایران است؛ بنابراین افزایش ظرفیت سازگاری و رویکرد به راهبردهای کاهنده تغییر اقلیم ضروری است. این پژوهش با هدف بررسی میزان انطباق راهبردهای مدیریت کشاورزی با تغییر اقلیم و شناخت موانع انطباق راهبردها با کشاورزی اقلیم-هوشمند انجام شده است. داده های مورد نیاز این پژوهش پیمایشی از طریق نمونه گیری طبقه ای تصادفی چند مرحله ای با تخصیص متناسب گردآوری شد. در این راستا، نسبت به انجام مصاحبه حضوری با کشاورزان استان فارس و تکمیل 251 پرسشنامه اقدام شد. روایی صوری پرسشنامه توسط چند تن از متخصصان موضوعی تایید گردید و برای تعیین پایایی از مطالعه راهنما استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که میزان بهره گیری کشاورزان از راهبردهای افزاینده سازگاری و کاهنده تغییر اقلیم یکسان نبوده و راهبردهای مبتنی بر سازگاری به میزان بیشتری مورد استفاده قرار گرفته اند. همچنین میزان انطباق بهره برداران با کشاورزی اقلیم-هوشمند یکسان نمی باشد و بر اساس ظرفیت سازگاری و کاهش گازهای گلخانه ای، می توان کشاورزان را به سه گروه دارای انطباق کم، متوسط و زیاد با کشاورزی اقلیم-هوشمند تقسیم بندی نمود. بر اساس یافته ها، موانع فیزیکی-زیست محیطی، مالی، طبیعی و دانشی-اطلاعاتی، کشاورزان را از دستیابی به کشاورزی اقلیم-هوشمند بازداشته اند. بر مبنای یافته های پژوهش، توصیه هایی برای تحقق کشاورزی اقلیم-هوشمند ارائه شده است.

تغییر اقلیم, کشاورزی اقلیم-هوشمند, انتشار گازهای گلخانه ای, سازگاری و تسکین, موانع تلفیق راهبردهای سازگاری و تسکین