پرشیا محمدزاده
شهلا جمیلی

  فلزات سنگین از جمله سرب از آلاینده­های مخرب محیط زیست می باشند و می­توانند اثرات بسیار نامطلوبی بر بافت های بدن موجودات زنده داشته باشند. در این تحقیق اثر نیترات سرب بر برخی از بافت های ماهی کلمه Rutilus rutilus caspius مورد بررسی قرار گرفت و به همین منظور تاثیر این آلاینده در غلظت ­های مختلف بر روی این ماهی در شرایط آزمایشگاهی برای مشاهده میزان تغییرات بافتی بررسی شد . نمونه­ها در آکواریوم در معرض غلظت­های1/0 ، 2/0 ، 4/0 میلی گرم بر لیتر نیترات سرب به مدت 46، 96، 144، 168، ساعت قرار داده شدند. سپس بافت­های کبد و آبشش آن­ها جهت تعیین آسیب­های بافتی از بدن جدا شدند. اسلایدهای آماده شده پس از رنگ­آمیزی با عدسی 10 و 40 میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفتند. تغییرات هیستوپاتولوژیک در کبد عبارت بودند از: اتساع سینوزوییدی، واکویوله شدن، پرخونی وخونریزی، پیکنوزهشدن هسته، نکروز هپاتوسیت ها، تجمع هموسیدرین در سلولهای ملانوماکروفاژ و اسیدوفیلیک شدن سلولها,هجوم لنفوسیتهاونکروز کانونی مشاهده شد و در آبشش ضایعاتی همچون: ادم، فیلامنت ولاملای ثانویه، نکروز سلولی، هایپرتروفی وهایپرپلازی، پرخونی وخونریزی، هجوم سلولهای آماسی، چسبندگی در لاملای ثانویه،تجمع موکوس، تلانژیکتازی، دیسپلازی ومتاپلازی سلول های پوششی به سلول های موکوسی یا مخاطی آب شش و حالت چماقی شدن به صورت دیستال در لاملای ثانویه مشاهده شد هر چه غلظت آلاینده بیشتر باشد این ضایعات شدیدتر شده به این صورت که در غلظت 1/0میلی گرم بر لیتر سرب حداقل آسیب بافتی مشاهده شد ولی با افزایش زمان در غلظت­های 1/0 ،2/0، 4/0 میلی گرم بر لیتر سرب حداکثر آسیب بافتی مشاهده شد.  

نیترات سرب, ماهی کلمه, بافت کبد, بافت آبشش