مهدی ایل بیگی - دکترای هیدروژئولوژی، شرکت مهندسین مشاور ری آب، تهران، ایران
رضا جمور - کارشناس ارشد هیدروژئولوژی، شرکت مهندسین مشاور ری آب، تهران، ایران

مسئله شوری آب های سطحی توسط برونزدهای سطحی نمکی با توجه به کثرت و گستردگی سازندهای نمکی در ایران بسیار مهم و قابل توجه است. در این پژوهش علل تغییرات کیفیت آب رودخانه قزل اوزن در محدوده استان زنجان بررسی شد. در این راستا جهت بررسی دقیق عوامل موثر و همچنین میزان تاثیر هر یک از این عوامل بر تغییرات کیفیت آب، حوضه آبریز این رودخانه به 16 زیرحوضه تقسیم شد. بر اساس نمونه برداری و آنالیز نمونه آب از 14 نقطه در مسیر رودخانه ی قزل اوزن و آبراهه های منتهی به این رودخانه، وضعیت کیفیت آب بررسی شد. اطلاعات حاصل از نتایج آنالیزها نشان می دهد که تیپ و رخساره غالب آب در این رودخانه، کلروره سدیک می باشد. همچنین کیفیت آب برای مصرف کشاورزی در رده نامناسب قرار دارد. در ادامه بر اساس اطلاعات موجود و بازدیدهای متعدد میدانی، میزان بار شوری به عنوان یک پارامتر پیشنهادی معرفی و در هر حوضه محاسبه شد. بر این اساس در محدوده استان زنجان، سالانه حدود ton 4359 املاح از طریق آب بلااستفاده چشمه ها وارد رودخانه قزل اوزن می گردد. همچنین به منظور بررسی تمامی عوامل موثر بر تغییر کیفیت آب رودخانه، مطالعات میدانی زیادی به عمل آمده و نتایج حاصل از این بررسی ها نشان می دهد که وجود سازندهای تبخیری و کربناته در منطقه، ارتباط رودخانه با میان لایه های نمکی، تبخیر در حوضه های بسته و در نهایت تشکیل رسوبات تبخیری در حاشیه رودخانه از عوامل اصلی شور­شدن آب رودخانه قزل اوزن در محدوده استان زنجان می باشد.

تیپ آب, سازند تبخیری, رودخانه قزل اوزن, شوری, کیفیت آب