ارتباط ویژگی های فیزیوگرافی و برف و تاثیر آنها بر ساختار توده (مطالعه موردی جنگل لیرسرا)

برف یکی از مهمترین عوامل محیطی تاثیر گذار بر ترکیب و ساختار توده های جنگلی، بویژه در مناطق کوهستانی جنگل های معتدله می باشد. به همین منظور، با استفاده از روش منظم-تصادفی تعداد 25 قطعه نمونه 1600 مترمربعی با ابعاد (40×40 متر) در هر یک از قطعات 609، 629 و 632 جنگل لیرسرا طرح جنگل داری گلبند نوشهر در استان مازندران مستقر شد. در هر قطعه نمونه گونه، قطر برابرسینه (سانتی متر)، ارتفاع (متر) و مشخصه های درختان آسیب دیده شامل ریشه کن، شکسته و خمیده اندازه گیری و ثبت شد. جهت بررسی تاثیر فاکتورهای فیزیوگرافی و رابطه ی آن ها با شدت خسارت برف بر درختان جنگلی به ترتیب سه طبقه ارتفاعی کمتر از 200، 400-200 و 600-400 متر از سطح دریا و سه طبقه شیب کمتر از 30، 60-31 و بیشتر از 61 درصد مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه خسارت در طبقات مختلف با به کارگیری روش ANOVA و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون توکی انجام شد. در مجموع 3383 اصله درخت شامل 19 گونه درختی در منطقه مورد مطالعه آماربرداری شد. از این تعداد حدود 9 درصد از درختان در اثر برف خسارت دیده بودند که بیشترین خسارت مربوط به شکستگی از تنه و ریشه کن و کمترین خسارت مربوط به خمیدگی از کنده بوده است. خسارت درختان از نظر ارتفاع از سطح دریا در طبقه ارتفاعی کمتر از 200 متر از سطح دریا به طور معنی داری بیشتر از دو طبقه ی ارتفاعی دیگر بوده است. دلیل این را می توان عدم خزان برگ درختان در زمان بارش برف دانست. اختلاف خسارت برف به درختان در بین طبقات مختلف شیب معنی دار نبود. در بررسی جهات جغرافیایی مشخص شد که بیشترین آسیب در دامنه های شمالی بوده است. آسیب دیدگی ناشی از برف به ساختار توده جنگلی منطقه مورد مطالعه ریشه در انجام قطع یکسره دهه 1360 دارد که در حال حاضر سن درختان عموما کمتر از چهل سال، توده جوان (در مرحله رویشی تیر و تیرک) و با تراکم و انبوهی زیاد است. لذا میزان آسیب پذیری درختان بالا بوده و در اثر عوامل محیطی مثل باد یا برف دچار خسارت زیاد می شوند.

Keywords:

خسارت برف , فاکتورهای توپوگرافی , ساختار توده , اکوسیستم هیرکانی