قدرت برزگری - استادیار گروه علوم زمین، دانشگاه تبریز
سیدهیمن موسوی - دانشآموخته کارشناسی ارشد زمینشناسی مهندسی، دانشگاه تبریز
نفیسه امیدوار - دانشجوی کارشناسی زمین شناسی، گروه علوم زمین، دانشگاه تبریز

یکی از موضوعات بسیار مهم در مورد سدهای خاکی تراوش آب از بدنه و پی سد می باشد که در صورتی که از مقدار معینی تجاوز کند علاوه بر هدررفت آب، ممکن است خرابی و شکست سد را در پی داشته باشد. هدف از پرده تزریق این است که همه ی مسیرهای با نفوذپذیری زیاد، قطع و آب بندی شد و یا نفوذپذیری آنها به مقدار قابل توجهی کاهش داده شود و از امکان تمرکز نشت زیاد جلوگیری بعمل آید. روشهای متنوعی برای کنترل و کاهش نشت در توده سنگ پی سدها وجود دارد که انتخاب هرکدام از آنها به شرایط زمین شناسی، عمق لایه نفوذپذیر و امکانات اجرایی موجود بستگی دارد. ساختگاه سد کانی سیب در جنوب استان آذربایجان غربی و 15 کیلومتری شهرستان پیرانشهر بر روی رودخانه ی گلاس قرار دارد. محدوده ی مورد مطالعه بخشی از کمربند دگرگونی و افیولیتی زون سنندج-سیرجان را تشکیل میدهد. تکیه گاه راست ساختگاه سد مورد مطالعه شامل دیوریتهای تیره با درز و شکاف فراوان و نزدیک به هم میباشد که درنتیجه همبری با گرانیت زیرین دگرگون شده اند. انتهای تکیه گاه راست از رسوبات دریاچه ای با دانه بندی عمدتا در حد سیلت و رس تشکیل یافته است. تکیه گاه چپ از تودهسنگ گرانیتی با هوازدگی کم تشکیل شده و در این تکیه گاه با حرکت به سمت ارتفاعات، گرانیت ها جای خود را به تناوب شیل و اسلیت تیره رنگ می دهد که در همبری با گرانیت دچار دگرگونی تماسی شدهاند. در این مقاله برای تخمین میزان نشت احتمالی پس از آبگیری و تعیین عمق بهینه سیستم آب بندی از تحلیل عددی با استفاده از نرم افزارهای Seep/w و Plaxis پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد که در شرایط بدون آببند حدود 7/5 میلیون مترمکعب در سال نشت از پی و تکیه گاه های سد اتفاق خواهد افتاد که با تزریق پرده آب بند به عمق 20 متر، مقدار نشت به حدود 0/7 میلیون مترمکعب در سال کاهش خواهد یافت.

پرده تزریق، آب بندی، تحلیل نشت، Plaxis، Seep/w، سد کانی سیب