پیشگیری و درمان انحراف مفصل پروگزیمال شست کج پای دانش آموزان زیر 15 سال

اهداف: مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که تغییر شکل و ناهنجاری های جسمانی نوجوانان و دانش آموزان رو به تعجیل است. این تغییر شکل ها که معمولا شدید نیستند لیکن با گذشت زمان و رشد متوالی عضلات و استخوان ها باعث ایجاد مشکلات جبران ناپذیری در ساختار بدن شده و هیچ وقت قابل برگشت به حالت اولیه نخواهند بود. حرکات اصلاحی یکی از بخش ها و سر فصل های مهم تربیت بدنی می باشد که عمده ترین هدف آن کمک به پیشگیری از ناهنجاری های جسمانی با استفاده از تمرینات بدنی و بهبود آنها بوده و بی شک در مراحل حساس رشد به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی، تمرینات ورزشی که تقویت کننده ساختار فیزیکی منظم و با قاعده بدن هستند بسیار ضروری به نظر میرسد و غالبا عدم پرداخت به این موضوع تبعات ناگواری به دنبال دارد که شستکج از آن جمله می باشد. بدیهی است که ناهنجاری شایع پا، همان هالوکس والگوس یا انحراف انگشت شست پا به خارج و سوار شدن آن بر روی انگشت میانی و در مواقع شدید به زیر انگشت دوم انحراف پیدا می کند. ایجاد استخوان های زائد در قسمت داخلی شست که ما بین متاتارس و پروگزیمال بوده و با بزرگ شدن استخوان ها باعث ایجاد ناراحتی های شدید در هنگام پوشیدن کفش و نهایتا کاهش فعالیت شخص از عوارض این حالت می باشد. عارضه ی مذکور را می توان در مراحل اولیه با اقدامات مناسب کنترل کرد ولی در مراحل پیشرفته و رشد متوالی عضلات و استخوان ها باید تحت عمل جراحی قرار گیرد. مواد و روش ها: در این پژوهش ابتدا به صورت تجربی و با روش مشاهده به بررسی هالوکس والگوس پای 35 دانش آموز که 29 دختر و 6 پسر در سنین 12-14 سال از مقاطع مختلف دبستانی انتخاب شدند پرداخته شد. در ابتدای کار شرح حالی از بدو ورود بچه ها به مدرسه اطلاعاتی از طریق فرمی که در اختیار والدین دانش آموزان قرار داده بودیم، بدست آوردیم که رفتارهای حرکتی طرز نشستن نحوه ی خوابیدن و حتی شکل ظاهر کفش آنها را مورد بررسی و سوال قرار دادیم تا مدت زمان شیوع و چگونگی ایجاد انحراف شست پا را تا حدودی شناسایی کنیم سپس بارضایت اولیا از پای 2 دانش آموز دختر و 1 دانش آموز پسر عکس رادیولوژی گرفته شد تا میزان انحراف مفصل پروگزیمال فالانکس انگشت شست به سمت دیستال فالانکس انگشت دوم مشخص گردد که فرد بیمار تا چه حدی دچار درجات شست کج شده است. یافته ها: در گروه تجربی بعد از اعمال برنامه های تمرینی مداوم با کاهش معنی دار، میزان انحراف درجات شست کج دانش آموزان دیده شد .جدول 1 نشان می دهد که در بین 35 دانش آموز از پای 5 نفر آنها عکس رادیولوژی گرفته شد تا میزان و درصد بهبود انحراف آنها بدست آید. دانش آموزانی که در معرض تمرین و تجربه بیشتر مهارت های حرکتی بنیادی و تمرینات اصلاحی قرار گرفته اند و چون در سن رشد قرار دارند به طور معناداری در زوایای انگشتان شست پا تغییرات مثبتی دیده شد. بحث و نتیجه گیری: استفاده از تمرینات ورزشی تنها بطور مجزا بر کاهش شدت انحراف تاثیر چشمگیری نداشته ولی استفاده همزمان از اسپلینت، مراقبت ها به همراه ورزش یا تمرینات اصلاحی توانست میزان دفورمیتی و تغیر زاویه را به خوبی بهبود بخشد. با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می رسد انجام تمرینات اصلاحی جهت بهبود این عارضه به صورت مستمر در ناحیهی انگشت شست پا برای برگشت به حالت اولیهی این انحراف تاثیر بسزایی خواهد داشت. بنابراین مربیان ورزشی در تشخیص و مراقبت از این عارضه در مدارس میتوانند نقش کلیدی ایفا کنند. اما نکته آخر این است که کاهش انحراف انگشتان الزاما با کاهش درد همراه نبوده و حتی ممکن است باعث تشدید درد گردد که می تواند به علت تصحیح آنی زاویه توسط اسپلینت باشد و احتمالا به مرور زمان کاهش خواهد یافت.

Keywords:

ناهنجاری های جسمانی , شست کج , آرتروز زودرس , تمرینات اصلاحی