غلامرضا عبدی - استادیار گروه بیوتکنولوژی پژوهشکده خلیج فارس، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر
محمد هدایت - استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر

بیان مساله: علم پیشرفته بیوتکنولوژی، نسل جدیدی از شیرین کننده های طبیعی را به منظور استفاده در مراکز صنعتی و مصارف خانگی عرضه نموده است. با بکارگیری این علم امکان استفاده تجاری از شیرین کننده طبیعی استویا به عنوان یک عامل شیرین کننده فاقد کالری فراهم آمده است.هدف پژوهش: با توجه به شرایط آب و هوایی بوشهر و اهمیت ترکیبات، ساختار و خواص درمانی و مصارف پزشکی استویا و شرایط خاص پرورش استویا پژوهشی با حمایت مالی مرکز رشد دشتی به منظور بررسی امکان پرورش این گیاه در استان بوشهر و همچنین استخراج مواد موثره آن مورد بررسی قرار گرفت.روش و چگونگی انجام پژوهش: بعد از آماده سازی زمین و تسطیح آن عمل کشت با فواصل معین انجام گردید. 4 بار ویژگی های رویشی و متابولیتهای اصلی این گیاهان در چهار فصل متوالی اندازه گیری شدند و میانگین داده های هر فصل از نظر آماری با همدیگر مقایسه گردید. داده برداری از گیاهان کشت شده به طور متوسط از 3 گیاه انجام شد. برای مقایسه میانگینهای حاصل در صفات مختلف از آزمون دانکن در سطح احتمال پنج درصد استفاده شد.یافته ها و نتیجه گیری: بررسی سازگاری این گیاه در 4 فصل متوالی نشان داد که امکان کشت این گیاه در سه فصل از سال و همچنین امکان برداشت 3 چین اقتصادی در سال وجود دارد. در کل نتایج نشان داد که گیاه استویا به منطقه مورد پژوهش در سه فصل سازگار است، و میتوان آن را در سطح گسترده کشت نمود. گیاه استویا تا فصل سوم از نظر عملکرد و میزان مواد موثره یعنی پاییز بازدهی اقتصادی دارد و در زمستان نه تنها از عملکرد پیکر رویشی گیاه کاسته میشود، بلکه از کمیت و کیفیت مواد موثره آن نیز کاسته می شود. بررسی درصد گلیکوزیدهای استویوزید و ربادیوزید استویا در فصول مختلف نشان داد که میزان این ترکیبات در فصل بهار از سایر فصول بالاتر بود.

استویا، فصل، ماده موثره.