زینب خیره کش - گروه زمین شناسی دانشکده علوم پایه دانشگاه گلستان
ولید سلاما - منابع معدنی CSIRO ، کنزینگتون
بهنام شفیعی - گروه زمین شناسی دانشکده علوم پایه دانشگاه گلستان
آرش امینی - گروه زمین شناسی دانشکده علوم پایه دانشگاه گلستان

سازند جیرود به سن دونین بالایی در ب4رشهای پاقلعه از جنوب قائمشهر (البرز مرکزی) میزبان افقهای فسفاتی شامل ماسهسنگ فسفات-دار، فسفریت و سنگ آهک فسفاتدار میباشد. مطالعه حاضر اساسا بر روی تکامل کانیشناسی طی دیاژنز دفنی عمیق و هوازدگی سطحی افقهای فسفاتی متمرکز است. فسفریتها حاوی قطعات گلی فسفاتی، لیتوکلستهای فسفاتی غنی از کوارتز، بایوکلستهای فسفاتی شده وخرده های استخوانی است که مراحل مختلف شستشو، انتقال مجدد و رسوبگذاری را پشت سر گذاشتند. قطعات فسفاتی به شدت فشرده شدهاند و سطح تماس مضرسی دارند که امتداد درزها با انحلال و رسوب مجدد ایلیت و آپاتیت های بیرنگ و بلورین نوع دو((CFA2 پر شده است. آپاتیت های نوع دو با رنگ آبی روشن کاتدولومینانس از آپاتیتهای نوع یک قابل تشخیص هستند. کوارتز نیز ساختهای دگرشکلی صفحهای و رشد مجدد را نشان میدهد که در اثر دیاژنز دفنی عمیق در ماسهسنگ فسفاتدار توسعه بیشتری یافته است. در ادامه دولومیتهای آهندار، آنکریت و کلریت تحت شرایط احیایی و قلیایی در تخلخل ثانویه رسوب کردهاند. هوازدگی سطحی موجب اکسیداسیون پیریت و ایجاد شرایط pH اسیدی شد که در آن Ca و P از فسفاتها، Fe و S از پیریت، Fe، Ca، Mg و Mn از کربناتهای آهن دار و Al و Si از آلومینوسیلیکاتها آزاد شدند و گوتیت، پسیلوملان، کلسیت، ژیپس و کراندالیت را تشکیل دادند.

جیرود، فسفات، دیاژنز دفنی، هوازگی