نرگس خزاعی - کارشناسی ارشد نهج البلاغه دانشکده ادبیات دانشگاه بیرجند
محمدحسن الهی زاده - دانشیار گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه بیرجند
طیبه خزاعی - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

جاهلیت اصطلاحی است که برای اولین بار از سوی خداوند در قرآن کریم و در بیان چگونگی زندگی مردمان جزیره العرب قبل از بعثت استفاده شده است. مورخان عموما جاهلیت را روزگاری حدود 150 تا 200 سال پیش از بعثت دانسته اند. از دغدغه ها و دل مشغولی های اصلی مفسران قرآن و دانشمندان سایر علوم اسلامی کشف مراد خداوند و توضیح و تبیین معنای جاهلیت و مصداق یابی آن بوده است. امروزه با برداشتها و تفاسیر متفاوت و متعددی از واژه ی جاهلیت مواجه هستیم. از آنجا که در خصوص مفهوم جاهلیت تاکنون پژوهش مستقلی صورت نگرفته است، نوشته ی حاضر با بهره گیری از روش تحقیق توصیفی تحلیلی در صدد مقایسه ی آراء و نظرات و ارائه ی تبیین عمیق تری از مفهوم جاهلیت است. برخی اندیشمندان جاهلیت را دوران نادانی پیش از اسلام عرب دانسته اند و برخی دیگر آن را در مقابل حلم قرار داده اند. اما با تدبر در آیات قرآن کریم و احادیث نبی مکرم اسلام و تتبع در کتب حدیثی شیعه درمی یابیم که این مفهوم در حقیقت متضمن نوعی بی عقلی است و عقل با در برداشتن دو معنای فطری و اکتسابی در تقابل با جاهلیت است.

جاهلیت، مفهوم شناسی، عرب، جزیره العرب، قرآن، پیامبر