شناسایی نشت احتمالی از تکیه گاه سد باطله آبگیر معدن مس میدوک با استفاده از روش های ژئوفیزیکی

فعالیت معدنکاری با تولید حجم عظیمی باطله همراه است که بخشی از این مواد مربوط به کارخانه فرآوری است و معمولا در سدهای باطله جمع آوری می شود. با توجه به اثرات سوء زیست محیطی سدهای باطله و ناپایداری مکانیکی آن ها به دلیل فرسایش داخلی ناشی از نشت های احتمالی، مطالعه عملکرد این سدها ضروری بوده و عاملی برای مدیریت بهتر فعالیت های معدنی است. در این پژوهش با استفاده از روش های ژئوفیزیکی (توموگرافی مقاومت ویژه الکتریکی و پتانسیل خودزا)، مطالعات هیدورشیمی آب و تفسیر این نتایج با درنظر گرفتن زمین شناسی و تکتونیک منطقه سد باطله و ساختار نفوذناپذیر سد آبگیر با هسته آسفالت، احتمال نشت آب از تکیه گاه سد آبگیر معدن مس میدوک شهربابک کرمان بررسی شد. نتایج مطالعات توموگرافی مقاومت ویژه الکتریکی محدوده ای با مقاومت ویژه الکتریکی کمتر از 20 اهم متر را در تکیه گاه شمال شرقی سد آبگیر نشان می دهد که می تواند نشان دهنده احتمال حضور زون آبدار باشد. نتایج پتانسیل خودزا، نشان دهنده آنومالی مثبت در محدوده مقادیر نشت و منطبق بر نتایج توموگرافی مقاومت ویژه الکتریکی است. آنومالی مثبت پتانسیل خودزا در محل خروج آب از زمین می تواند مرتبط با پتانسیل الکتروسینتیک به دلیل اختلاف ارتفاع سطح آب در جلو و پشت سد باشد. بنابراین، وجود تغییرات پتانسیل خودزا در این تکیه گاه تاییدی بر حضور جریان آب است. نتایج مطالعات هیدروشیمی نشان می دهد تیپ آب زیرزمینی منطقه بی کربناته-کلراته است؛ در حالی که تیپ نمونه آب گمانه پایشی W5 که در پایین دست سد آبگیر و در نزدیکی دیواره شمال شرقی آن واقع شده است، مانند نمونه آب سد سولفاته–کلراته است. تلفیق نتایج مطالعات زمین شناسی، هیدروشیمی آب و روش های ژئوفیزیکی و انطباق آن ها با حضور چشمه در این محدوده، نشان دهنده وجود نشت در تکیه گاه شمال شرقی سد باطله آبگیر معدن مس میدوک است.

Keywords:

معدن مس میدوک , نشت , سد آبگیر , توموگرافی مقاومت ویژه الکتریکی , پتانسیل خودزا