علی غضنفری - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن تهران
عاطفه بیانی هدش - دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته علوم قرآن، دانشگاه علوم و معارف قرآن تهران

یکی از بنیادی ترین عقاید انسان در دوران حیات دنیوی، اعتقاد به معاد است و اعتقاد به این اصل، خط فاصل فرهنگ خداپرستان و مادی گرایان شمرده می شود. بدون شک ایمان به معاد، نقش بسیار عمیق و گسترده ای در اعمال انسان ها دارد و در شکل گیری عقاید، باورها و اندیشه های هر انسانی موثر است. همچنین فرهنگ هر جامعه که مهم ترین ویژگی تمایز حیات انسانی از غیرانسانی است، دارای عناصری چون هنجارها، باورها و ارزش ها بوده است. از این رو بررسی عواملی که نقش مهمی در ایجاد فرهنگ صحیح ایفا می کنند را لازم می نماید. دین، در میان عوامل گوناگون، نقش موثری را در ایجاد فرهنگ مطلوب جوامع دارد. آنچه که درخور اهمیت بوده، این است که متاسفانه در جوامع اسلامی علی رغم داشتن ارزش های دینی، شاهد به فعلیت رسیدن آن نیستیم. ضرورت این موضوع از این باب است که چرا با وجود اینکه مسلمانان به معاد به عنوان یکی ازاصول دین ایمان می آورند، اما اعمال آنها در زندگی فردی و اجتماعی شان، ناشی از عدم توجه به این اصل مهم است. از این رو این مقاله با روش تحلیلی و با هدف تبیین نقش اعتقاد به معاد به عنوان یک ارزش دینی و تاثیر آن بر فرهنگ جامعه نگاشته شده است. نتیجه ای که بر می آید آن است، تا ارزشی جزء فرهنگ جامعه نشود، ضمانت اجرایی آن به طور کامل وجود نخواهد داشت. بر این اساس اگر باور به معاد جزء فرهنگ جامعه شود، اثرات یاد معاد در رفتار فردی و اجتماعی افراد نمود پیدا خواهد کرد و جامعه شاهد تنش های اخلاقی و در کل، ناهنجاری ها نخواهد بود و چنین جامعه ای به راحتی می تواند در برابر تهاجمات فرهنگی مقابله کند و حتی فرهنگ خود را در جامعه های دیگر گسترش دهد که این امر برای جوامع اسلامی بس مهم و ضروری می باشد

اسلام، دین، معاد، فرهنگ، جامعه