علیرضا کاوند - استادیار رشته تفسیر و علوم قرآن دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم؛ دانشکده تفسیر و معارف قران کریم قم
ملیحه یوسفی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآنی دانشکده تفسیر و معارف قران کریم قم

در طول تاریخ پر تلاطم بشری، تمدن ها همواره با یکدیگر در ارتباط و تعامل دوسویه بوده اند و از این رهگذر تحولات و پیشرفت های فرهنگی عظیمی رقم خورده است. پس از فتوحات مسلمانان، فرهنگ و تمدن نوینی وارد اندلس (اسپانیای قدیم) شد و به سرعت در حال زایش، رشد و شکوفایی بود تا آن که بخشی از آن در ادواری از حکومت اسلامی در اندلس به اوج خود رسید. عصر اندلس اسلامی، یکی از جلوه های با ارزش شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی در این سرزمین و در واقع در اروپای مسیحی قرون وسطی بوده است. پس از گردن نهادن مردم اسپانیا به فرهنگ متعالی دین مبین اسلام، کیفیت و سطح زندگی اسپانیایی به سرعت دگرگون شد و به پیشرفت های فرهنگی، علمی، فنی و هنری شگرفی دست یافت. با حضور هشت قرن مسلمانان در این منطقه و به بار نشستن فرهنگ اسلامی در آنجا، اندلس پلی میان دو تمدن اسلام و غرب بوده و از این رو، پیش قراول فرهنگی متعالی، در رویارویی با تمدن بزرگی شد که آغرازین سرده های دوره تاریکی خود را پشت سر می گذاشت. تاثیراتی که فرهنگ اسلامی در اندلس و سپس اروپا داشته، در حوزه های پیشرفت علومی چون: پزشکی، جغرافیا، ریاضیات و نجوم، ادبیات و همچنین علوم اسلامی چون: علم قرائت قرآن، عرفان و فلسفه و کلام اسلامی بوده است. همچنین پیشرفت رفاه و اقتصاد در حوزه صنایعی چون: کشاورزی، نساجی و پارچه بافی، سفالگری و کاشی کاری، دباغی و چرم سازی، صنعت کاغذ، شیشه گری، فلزکاری، معماری و معادن بوده و این فرهنگ اسلامی اثر شگرفی بر سطح اخلاق و عادات مردم مسیحی اندلس گذارده است تاثیراتی چون: تقویت روحیه تسامح و تساهل مردم اندلس نسبت به مردم ادیان دیگر، رواج برخوردهای ملاطفت آمیز و محترمانه نسبت به ملت های مغلوب و مظلوم، شجاعت و جوانمردی همراه با فداکاری و نیکوکاری و برخورددرست با زنان و توجه به حقوق واقعی آنها.

مسلمانان، مسیحیان، فرهنگ اسلامی، تمدن اسلامی، تمدن اروپایی، اندلس