محمدمهدی خواجه پور - عضو هیات علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم (دانشکده علوم قرآنی میبد)
عباس زارع بیدکی - دانشجوی دکتری دانشگاه آیت اله حایری، میبد

آیات شریفه قرآن کریم و تاریخ رسالت پیامبران و بویژه نبی گرامی اسلام امامان معصوم (ع) نشان می دهد که روش و سیره آنها براساس استکبار ستیزی، مبارزه با ظلم و ایجاد عدالت می باشد. انبیاء الهی همواره در طول تاریخ رسالت خود با مستکبرانی روبرو بوده اند که با مانع تراشی و جنگ و درگیری خللی را در مسیر آنها ایجاد نموده اند تا بدین وسیله مانع پیشرفت حق و حقیقت گردند بررسی آیات قرآن کریم و سیره انبیاء الهی نشان می دهد که شیوه برخورد ایشان با استکبار و مستکبران، مقاومت و مبارزه طولانی با آنان بوده است. این مبارزه به ویژه در دوران اسلام با تاکید بیشتری مورد توجه پیامبر و ائمه اطهار قرار گرفته است بنابراین مبارزه با استکباراز اصول مسلم اسلامی است که شاید هیچ مسلمانی در آن تردید ندارد اما اصل مهم دیگری که از قرآن و سیره انبیاء و اولیاء مستفاد است تغییر تاکتیک و تفاوت در شکل مبارزه است شیوه های مختلف جهاد، گفتگو، صلح، تالیف قلوب، تقیه، صبر و امثال آن از جمله مواردی است که مورد استفاده معصومین قرار گرفته است شکی نیست که علت تفاوت در شکل مبارزه معصومین (ع) مقتضیات زمان است در حقیقت کلید فهم مبارزات متفاوت آنها را باید در مقتضیات زمان جستجو نمود. قیام امام حسین (ع) و صلح امام حسن (ع) هر دونتیجه فهم درست زمان است و گرنه بر اساس منطق قران وسیره معصومین در هیچ زمانی و مکانی سازش با ظلم و ظالم پذیرفته نیست. بنابراین در تاریخ زندگی معصومین فقط شیوه مبارزه مختلف است اما همه آنها هدف واحدی را دنبال می کنند این همان چیزی که در سیره عملی حضرت امام در مسئله جنگ تحمیلی مشاهده می گردد و در سیره گفتاری رهبری از آن به نرمش قهرمانانه یاد می شود و در سیره عملی ایشان در داستان برجام مشاهده می گردد یعنی در واقع استراتژی مبارزه باقی است اما تاکتیک ان متغیر است. ادله قرآنی، روایی، عقلانی و شواهد تاریخی می تواند مستندی برای ضرورت و لزوم این تفاوت تاکتیکی باشد این پژوهش در صدد تبین برخی از این شیوه ها و ادله آن می باشد.

استکبارستیزی، انعطاف پذیری، استراتژی، تاکتیک