محمدتقی زندوکیلی - استادیار گروه آموزشی زبان و ادبیات عربی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

استکبار از دیدگاه فرهنگ سیاسی اسلام، وجود نوعی سلطه گری، سلطه جویی، استعمار و بهره کشی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی توسط اقلیت محدودی زورگو و نفع طلب بر خیل عظیم توده های محروم می باشد. این عمل می تواند داخلی باشد؛ به گونه ایی که یک عده دیکتاتور و زورگو بر ملت محروم تحت سلطه خود حاکمیت داشته، آنها را تحت فشار و ظلم قرار دهند و نیز می تواند بین المللی باشد؛ بدین معنی که دولت و یا کشوری، سایر ملت ها را استثمار و به استضعاف بکشاند که نمونه بارز آن اعمال سیاست های استعمارگونه و امپریالیستی قدرت های بزرگ شرق و غرب در جهان می باشد. استکبار از مهمترین مسائلی است که بسیاری از آیات قرآن کریم، ابعاد آن را بررسی و بر شکسته شدن ابهت پوشالی مستکبران تاکید کرده اند. هدف از انجام این پژوهش یافتن پاسخی برای این سوال است که گونه ها، ابعاد و مصادیق استکبار در آیات قرآن کریم کدامند و اینکه قرآن کریم به چه جنبه هایی از استکبار اشاره نموده است در این پژوهش که به روش تحلیلی- توصیفی صورت پذیرفته، سعی شده تا با استفاده از برخی آیات، مراتب و ابعاد مختلف استکبار از دیدگاه قرآن کریم بیان شود .یافته های این پژوهش نشان می دهد که قرآن کریم به ابعاد مختلفی از مفهوم استکبار از جمله ابعاد عبادی، سیاسی، اقتصادی، علمی و فرهنگی اشاره دارد.

قرآن کریم، استکبار، کبر، کبر عبادی، کبر سیاسی، کبر اقتصادی