علی گلمحمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه حقوق (حقوق خصوصی)، واحد کلیبر، دانشگاه آزاد اسلامی، کلیبر، ایران
جبار تاری - استادیار، گروه حقوق (حقوق خصوصی)، واحد کلیبر، دانشگاه آزاد اسلامی، کلیبر، ایران

امروزه تمام نظامهای حقوقی در تلاشنده تا با تبیین چرایی و چگونگی رفتار برخی از بزهکاران در راستای مفهوم حقوقی کاهش مسئولیت گام بردارند و در این بین علاوه بر اعمال و شرایط خاص بزهزنند بر اعمال و نقش بزه دیده نیز در بزه اتفاقی و همچنین نقشی که بزهدیده میتوانست بر تقلیل خسارت داشته باشد تاکید دارند. بر این اساس تحقیق حاضر که از نوع توصیفی-تحلیلی است با هدف بررسی و مطالعه مبانی فقهی حقوقی تقلیل از میزان مسئولیت خوانده دعوای مسئولیت مدنی انجام پذیرفته است. بر همین اساس در این تحقیق مفاهیم مبناها و جلوه های کاهش مسئولیت خونده بر اساس مبانی فقهی و حقوقی و نگاهی به حقوق سایر نظامهای حقوقی بررسی شده است. در قوانین کشورمان به صراحت به قاعده تقلیل خسارت اشاره ای نشده است، لیکن آثاری از آن در برخی قوانین مانند ماده 15 قانون بیمه مصوب 1316 و ده 114 قانون دریایی ایران مشهود است. بیشتر حقوقدانان مبنای قاعده تقلیل خسارت را رابطه سببیت دانسته و اعلام نموده اند هرگاه زیان دیده با وجود امکان پیشگیری از ورود خسارت یا توسعه آن، در این زمینه اقدامی نکرده باشد، خوانده مسوول نیست زیرا در این صورت سبب ورود خسارت خود متعهدله است. مبنای تقلیل خسارت در فقه قاعده اقدام بوده و در حقوق کشورمان برگرفته از حقوق فرانسه است. همچنین با توجه به موازین و قواعد فقهی اقدام ، لاضرر ، من له الغنم فعلیه الغرم و تسبیب کوتاهی و و فعل زیان دیده میتواند موجب کاهش مسئولیت خوانده شود.

مسئولیت، تقلیل، قاعده اقدام، لاضرر