لیلا روستایی پاتپه - مربی گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور

نظریه خلقت و تفسیر خاص متفکران از کیفیت فاعلیت الهی، از مسائل اساسی و مبنایی در فلسفه و کلام است که بر بسیاری از باورها و معتقدات متفکران تاثیرگذار است. غزالی در سه مسئله اساسی - یعنی مهمترین مبانی کلامی- که آنها را مخالف با نصوص شرعی میداند، فیلسوفان را با قاطعیت تکفیر میکند که یکی از این مسائل سه گانه، مسئله حدوث و قدم عالم است. اینکه متفکری به نظریه خلق از عدم معتقد باشد یا به عکس عالم را قدیم (ذاتی یا زمانی) بداند، مبنایی است که بر اساس آن، بسیاری از مسائل دینی دیگر تبیین میپذیرند. برای این منظور، نخست، دیدگاه غزالی را از آثار کلامی ایشان گزارش میکنیم و دلیل حملات سرسختانه او بر فیلسوفان را بیان میکنیم. سپس این ادعا مطرح خواهد شد که تفسیر خاصی که متکلمان اشعری از جمله غزالی از خدا دارند، بر مبانی متعددی از جمله نحوه تصور از خدا )صفات الهی( و نوع تفسیر ایشان از نظریه خلق از عدم و ... مبتنی است و آنگاه در ادامه دلایلی را بر این مدعا خواهیم آورد.

خدا ،خلق،عدم، قدم ، انسان،غزالی