سعیده غروی - استادیار دانشگاه قم
زهرا عابدی - مدرس دانشکده تفسیر اوقاف تهران، کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث
معصومه شکری - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

معارف عادی و متعارف انسان ها که از همکاری حس و عقل به دست می آید، هرچند نقش مهمی را درتامین نیازمندی های زندگی،ایفا می کند،اما برای شناخت مسیر کمال و سعادت حقیقی در همه ابعاد فردی، اجتماعی، مادی و معنوی، دنیوی و اخروی کافی نیست. بنابراین باید طریق دیگری ورای حس و عقل برای شناختن مسیر تکامل همه جانبه وجود داشته باشد. این راه همان وحی است که دراختیار انبیاء قرار داده شده است. ایشان به طور مستقیم و دیگران با واسطه انها، ازآن بهره مند می شوند و آنچه برای رسیدن به سعادت و کمال نهایی لازم است، فرا می گیرند. (مصباح یزدی، 1381، ص 178) این مقاله با روش تحلیلی توصیفی به تبیین شاخصه های تمدن اسلامی از منظر قرآن کریم پرداخته و با تکیه بر منابع تفسیری، روایی ،اخلاقی و اعتقادی نگاشته شده است اصول تمدن اسلامی، چون قانون اساسی همه جوانب مادی و معنوی زندگی انسان را در برمی گیرد و هدایت گر انسان به سعادت واقعی است. اگرچه استنباط دقیق، استخراج کامل و استقصاء همه این اصول در حد این مقاله نیست، اما در عین مجال، شاخصه های تمدن اسلامی دردودسته اولیه و ثانویه قابل طرح و بررسی است توحید، نبوت ومعاد، اصول اولیه تمدن اسلامی است که روح حاکم بر تمامی قوانین ودستورالعمل های اسلامی را تشکیل می دهد. اصول ثانویه، اگرچه گستره ای به پهنای نیاز مادی و معنوی همه ابعاد وجودی انسان را تشکیل می دهد اما از آنجا که جوامع، اولین مظهر بروز تمدن به شمار می روند. در این مقاله، مهم ترین اصول ایجاد کننده جامعه مطلوب اخلاقی مورد تاکید قرار گرفته است که عبارتند از: حاکمیت صالحان، امنیت اجتماعی، عدالت، مساوات و برابری، اتحاد اجتماعی، سکون و آرامش با تشکیل خانواده، حاکمیت روح تقوا، عقلانیت و خردگرایی، کسب علم و دانش، الگوگیری از نیکان و عبرت آموزی از گذشتگان

تمدن ، تمدن اسلامی، حاکمیت صالحان، امنیت اجتماعی، عدالت، اتحاد اجتماعی، عقلانیت