سهراب مروتی - دانشیار دانشگاه ایلام
فرشته دارابی - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم طباطبایی (ره)

در جامعه بشری مساله تمدن، از مسائل بسیارمهم است. تمدن در حقیقت چیزی جزء طرح و برنامه مدون و منظم برای رشدو تکامل بشردر جهت رسیدن انسان به سعادت همیشگی و تحقق عینی و بیرونی آن نیست. تمدن اسلامی در همه ادوار زمانی مورد توجه اندیشمندان و متفکران بوده است. تمدن اسلامی با توجه به صبغه فرهنگی برجسته ای که دارد، از همان آغاز تاثیرگذاری خویش را برای هویت یابی اسلامی بر پایه مولفه های اجتماعی بالاخص مولفه های شهری آغاز نمود. اگرچه این تاثیرگذاری در گذر زمان دچار فراز و فرودهای متعددیشده است اما هیچ گاه موضوعیت خویش را از دست نداده است. تاریخ مکتوب و آثار برجای مانده از شهرهای اسلامی گواه روشنی براین ادعا بر شمار می روند. این مقاله در پی آن است که با ارائه تعریف دقیقی از شهر اسلامی از نگاه قران کریم و احادیث معصومین (ع) چگونگی تکون و شکل گیری شهر اسلامی را در زمان های گوناگون گزارش نماید. سپس بارز ترین شاخص های شهر با هویت اسلامی با رویکردی بر متون اصلی اسلام، قران کریم و احادیث معصومین (ع) استخراج نموده و با نگاهی همه جانبه نگرانه برداشتن هویت اسلامی شاخص ها را با نگاه درون دینی مورد تحلیل قرار دهد ودر پایان مدل نظام مندی را ارائه نمایدکه بتون به وسیله آن وضعیت شهرهای کنونی را ارزیابی نمود. روشی که در این تحقیق به کار گرفته شده است روش اسنادی کتابخانه ای است که مراحل سه گانه توصیفی، تحلیلی وتبیینی در آن مد نظر گرفته شده است.

شهر، تمدن اسلامی، قرآن کریم، هویت اسلامی، شهرنظام مند