مرتضی خرمی - گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

احیاء و تحقق مجدد بزرگ اسلامی که در قرون چهارم و پنجم هجری درمناطق وسیعی از ایران وعراق شکل گرفت، آرزوی هرمسلمان آزاده و فرهیخته ای است. شکل گیری این تمدن مرهون عوامل چندی بوده است که یکی از مهم ترین آن ها آزادی بیان و اظهارعقیده و اندیشه است. در این مقاله که با روش توصیفی تاریخی انجام شده،مولفه می کوشد بااستناد به منابع معتبر، ضمن اثبات این نکته که آزادی های مشروع از جمله آزادی بیان درقرآن و سیره پیامبر (ص) و معصومان (ع) مورد توجه قرار گرفته است بازتاب گسترده ای این مولفه را در دوران آل بویه و نقش آن در شکل گیری تمدن اسلامی، به اهل نظر ارائه قراردهد. نتایج تحقیق نشان می دهد رفتار به دور از تعصب آل بویه با پیروان سایر ادیان و مذاهب و اجازه طرح ازادانه اندیشه ها و پرسش ها، به شکوفایی دانش و فرهنگ منجر گردید و عصر رنسانس اسلامی و شکوفایی فرهنگی جهان اسلام را به ارمغان آورد. به باورنگارنده، هر زمان که حکومت ها و حاکمان اسلامی مقوله آزادی مشروع و قانونمند بیان را مورد حمایت قرار داده اند شکوفایی علمی و فرهنگی حاصل گردیده و به عکس، استبداد و اختناق فرهنگی موجب انحطاط و عقب ماندگی علمی و تمدنی گردیده است.

تمدن اسلامی، آزادی بیان، رواداری، آل بویه