موسی کمانرودی کجوری - استادیار جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
طاهر پریزادی - استادیار جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
مهدی کرمی - دانشجوی کارشناس ارشد جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

سکونتگاه های غیررسمی اغلب با تصرف زمین غیر و بدون اخذ مجوزهای قانونی ایجاد می شود. الگوی واحدی برای چگونگی شکل گیری این اجتماعات نمی توان ارائه داد، معمولا به شکل تهاجم سازمان­یافته ، تصرف خزنده و بازتقسیم زمین فاقد مجوز شکل می گیرد. سیزده اجتماع غیررسمی با 6251 نفر جمعیت و 89/74 هکتار مساحت در حواشی مشگین شهر (خیاو) در اواخر دهه 1370 و اوایل دهه 1380 به وجود آمده است. امروزه، تمامی این اجتماعات در محدوده خدماتی مشگین شهر قرار دارد. در این مقاله، فرآیند شکل گیری این اجتماعات بررسی شده است. داده و اطلاعات این پژوهش به روش مطالعات کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است. برای تحلیل داده و اطلاعات گسترش این اجتماعات، از نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که شکل گیری اجتماعات غیر رسمی مشگین شهر، در پی مهاجرت روستا-شهری، به ویژه مهاجرت از روستاهای شمال این شهر به حواشی آن ناشی شده است. این مهاجرت ها به تاثیر از عوامل منطقه ای (توسعه نامتوازن و مهاجرت های ناحیه ای و سکونتگاهی) و محلی (توسعه زیرساخت های خدماتی، قیمت ارزان زمین، ضعف مدیریت شهری، محورهای ارتباطی برون شهری) به وقوع پیوسته است. بر اساس یافته های این پژوهش، رایج ترین شکل تکوین این اجتماعات، تقسیم و بازتقسیم اراضی کشاورزی و بایر پیرامون این شهر است.

اسکان غیر رسمی, پیراشهری, مشگین شهر