ساره مشکین فام - پژوهشگر دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، ایران
سهیل ابراهیمی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه غیرانتفاعی علاءالدوله سمنانی گرمسار، ایران

یکی از مولفه های اصلی حیات فضاهای عمومی شهر امنیت است چرا که نبود امنیت در فضاهای عمومی منجر به افزایش رفتارهای ناهنجار می شود. در نتیجه باعث کاهش حضور شهروندان در فضاهای شهری در ساعات شبانه روز خواهد شد. این مقاله باهدف پاسخگویی به اینکه چگونه می توان از طریق مولفه کالبدی به احساس امنیت در فضاهای عمومی دست یافت می پردازد. لذا می توان با اقدامات کالبدی، در بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری، احساس امنیت را به مناطقی که روزگاری بخش مهمی از هویت شهرها را تشکیل می داده اند، بازگرداند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و تحلیل داده ها در چهارچوب کمی انجام شده است. حس امنیت به عنوان متغیر وابسته و مولفه کالبدی به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده است. به کمک روش تحلیل محتوای کیفی متون تخصصی، به استخراج محورها و موضوعات مشترک امنیت در جهت نیل به احساس امنیت اجتماعی در شهروندان می پردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که چنانچه نسبت به امنیت فضاهای شهری رویکردی علمی و برنامه ریزی شده اتخاذ گردد، با افزایش میزان آسایش بصری و محیطی، سازمان دهی فضایی و طراحی مناسب کالبدی محیط میزان احساس امنیت درک شده از فضا افزایش می یابد. در نتیجه می تواند ضمن بهبود احساس امنیت در فضای شهری موجب ارتقا کیفیت زندگی شهروندان نیز شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که میان حس امنیت به عنوان متغیر وابسته با متغیر مستقل مولفه کالبدی و زیر مجموعه های آن رابطه مستقیم وجود دارد. جامعه آماری ساکنین بالای 18 سال از استخوان بندی اصلی محله فردوسی و بهارستان در منطقه 12 شهر تهران است و حجم نمونه برابر با 373 نفر در نظر گرفته شده است.

مولفه کالبدی، حس امنیت طراحی فضاهای عمومی، منطقه 12 شهر تهران، محله بهارستان و فردوسی