مجید اکبری - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور تهران
مریم جعفری مهرآبادی - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان
مرضیه طالشی انبوهی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه گیلان
نوبخت سبحانی - پژوهشگر دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران

با شروع قرن بیست و یکم به دلیل وجود زیرساخت­های اقتصادی، بهداشتی، امنیتی، ارتباطی گردشگری به یکی از سه صنعت برتر دنیا تبدیل شده است. هدف از این تحقیق، سنجش ‎کارایى‎ ‎نسبی شهرستان­های استان آذربایجان­شرقی از لحاظ زیرساخت­های گردشگری بود. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش جمع­آوری داده­ها و ماهیت از نوع توصیفی - تحلیلی محسوب می گردد. اطلاعات مورد نیاز به روش کتابخانه­ای و اسنادی جمع­آوری شد. محدوده ی جغرافیایی پژوهش را 19 شهرستان استان آذربایجان­شرقی تشکیل می­دهد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل­های آنتروپی شانون، تحلیل پوششی داده­ها (DEA)، ماتریس کارایی متقاطع و از نرم افزار Dea slover استفاده شده است.    نتایج این پژوهش نشان داد در بین شهرستان­های استان آذربایجان­شرقی از لحاظ زیرساخت های گردشگری به ترتیب ­شهرستان­های تبریز، مراغه و میانه با بیشترین میزان کارایی 824/0، 865/0 و 919/0، جایگاه ­اول تا سوم و شهرستان­های هشترورد، ورزقان و چاروایماق با میزان کارایی 597/0، 544/0 و 471/0، جایگاه هفدهم تا نوزدهم را به خود اختصاص داده­اند. همچنین در سطح استان در بین شهرستان­ها از نظر توزیع زیرساخت­های گردشگری عدم تعادل وجود دارد بطوری که  29/0 کارا، 38/0 نیمه کارا و 33/0 ناکارا هستند. علت اصلی ناکارایی شهرستان­ها، استفاده ی بسیار زیاد از ورودی­ها در قبال تولید اندک خروجی­هاست. بطور کلی، راه حل اصلی رفع نابرابری­ها و رساندن مناطق ناکارا به مرز کارایی، پیروی از موازین عدالت اجتماعی در همه ی ابعاد و الگو قرار دادن شهرستان­های کارا از بعد عملکرد از لحاظ زیرساخت­های گردشگری است تا از این راه، تصمیم­گیری­ها همسو با توسعه ی یکپارچه ی مناطق مختلف استان باشد.

کارایی, گردشگری, زیرساخت های گردشگری, تحلیل پوششی داده ها (DEA), استان آذربایجان شرقی