منوچهر داداش زاده

این مقاله به بررسی ارتباط متقابل توسعه های شهری جدید در تبریز و پدیده حومه نشینی با افزایش سفرهای آونگی مابین شهر مرکزی و حومه میپردازد. پدیده حومه نشینی منجر به تحمیل اثرات منفی بر شبکه حمل و نقل شهری شده و حرکتی به سوی ناپایداری در شبکه حمل ونقل تبریز را باعث خواهد شد. این پدیده در تبریز شامل توسعه های جدید شهری، سکونتگاههای خودرو و روستاهای مجاور شهر که در توسعه های اخیر در محدوده قانونی شهر قرار گرفته اند، می باشد. علاوه بر وجود سکونتگاههای خودرو و روستاهای مجاور که باری منفی بر شبکه حمل و نقل این شهر تحمیل کرده ست، در دهه اخیر شاهد افزایش چشمگیر توسعه های جدید شهری در حومه شهر بودهایم که طبیعتاً باعث تحمیل ترافیک سنگینتری بر شبکه حمل و نقل شهری شده است. این در حالی است که این شهر فاقد سیستم حمل و نقل عمومی کارآمد است؛ چنانکه نبود شبکه مترو و کمبود در شبکه اتوبوسرانی و تاکسیرانی، در کنار گسترش افقی شهر، باعث استفاده هر چه بیشتر از خودرو شخصی شده است. به طوری که طبق آمار ارائه شده سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تبریز، در سال 1388 تنها 31 % از سهم توزیع سفر مربوط به اتوبوس است. توسعه های جدید شهری در حومه ها و ناتوانی در استفاده از پتانسیل زمینهای شهر مرکزی، موجب جذب روزافزون مردم برای سکونت در حومه و طبیعتاً افزایش سفرهای آونگی خواهد بود و با توجه به نبود سیستم حمل و نقل سریع بین مرکز شهر و حومه، سبب افزایش استفاده از خودرو شخصی شده و با افزایش ترافیک در شبکه های ارتباطی بالطبع اثرات زیست محیطی منفی را به همراه خواهد آورد. این مقاله پیامدهای چنین توسعه ای را بر پایداری شبکه حمل و نقل تبریز مورد بحث و بررسی قرار میدهد و راهکارهایی برای کاهش سفرهای آونگی کلانشهر تبریز ارائه می کند.

توسعه های شهری جدید، حومه نشینی، سفرهای آونگی، پایداری شبکه حمل و نقل، شهر تبریز