اکبر محمدی - دانشجوی دکتری جغرافیای شهری دانشگاه تهران

توسعه پایدار به عنوان یکی از مهمترین مباحث در حوزه علوم مختلف می باشد. در زمینه مطالعات شهری توسعه پایدار و پایداری به عنوان یکی از مباحث جدید و کلیدی می باشد که از دهه 1960 به بعد مطرح گردید. واژه پایداری بعد از کمیسیون جهانی محیط زیست و گزارش مشهور برانت لند با عنوان(( آینده مشترک ما)) عمومیت پیدا کرد. در این گزارش پایداری در سه اصل عمده، کیفیت محیط زیست، رفاه اقتصادی و عدالت اجتماعی مفهوم یافته است. کیفیت محیط زیست یکی از مهمترین اصل های پایداری در زیستگاههای انسانی می باشد که نشان دهنده پایداری بوم شناختی یک زیستگاه است. منظور از کیفیت محیط زیست، میزان آلودگی های موجود در یک زیستگاه مانند آلودگی هوا، آب، خاک و... و برخورداری از برخی شاخص های کاهنده این آلودگی ها هستند. شهر تهران با توجه به مرکزیت اداری- سیاسی و همچنین مرکز جمعیتی و اقتصادی کشور در سیاستگذاری ها و برنامه ریزیهای کلان ملی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. پذیرش جمعیتی در حدود 8 میلیون نفر در پهنه 611 کیلومتر مربعی نشان از تمرکز بالای جمعیت در این شهر میلیونی دارد. تمرکز جمعیت بسیار زیاد در شهر تهران باعث به وجود آمدن پیامدهای منفی بسیاری برای این زیستگاه و یا به عبارتی اکوسیستم شهری گردیده است. از مهمترین پیامدهای منفی می توان به کاهش پایداری بوم شناختی ( اکولوژیکی) شهر اشاره داشت. هدف اصلی در این تحقیق بررسی میزان پایداری بوم شناختی شهر تهران به تفکیک مناطق شهری بود که پس از بررسی های صورت گرفته به نتایج زیر دست منتهی گردید: شهر تهران از نظر پایداری اکولوژیکی با توجه به شاخص های بررسی شده وضعیت نامناسبی دارد. آلودگی هوا از مهمترین عوامل ناپایداری در شهر تهران می باشد. در سطح مناطق نیز مناطق مرکزی شهر تهران از نظر شاخص های پایداری اکولوژیکی نسبت به مناطق حاشیه شهر ناپایدارتر هستند

توسعه پایدار، پایداری اکولوژیکی، شهر تهران، روش تحلیل سلسله مراتبی AHP